Definicja Badania: SCYNTYGRAFIA TARCZYCY

Co oznacza SCYNTYGRAFIA TARCZYCY Badanie nazywane jest także: BADANIE IZOTOPOWE TARCZYCY TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Badanie bazuje na uzyskiwaniu obrazu tarczycy, jej odszczepów pozagruczołowych i przerzutów nowotworowych tej tkanki po dożylnym albo doustnym podaniu dawki izotopu promieniotwórczego - jodu-131 albo technetu-99m. Izotopy te gromadzą się w miąższu tarczycy i w jej guzkach, tym lepiej, im bardziej różnicowana (jest to dojrzała czynnościowo i morfologicznie) jest tkanka guzka. Niezróżnicowane nowotwory nie gromadzą radioznacznika w ogóle (guzki "zimne"). delikatne gruczolaki tarczycy gromadzą znacznik tym lepiej, im bardziej zróżnicowana jest tkanka guzka. Gruczolaki słabo zróżnicowane gromadzą radioznacznik słabiej w porównaniu z resztą miąższu tarczycy ("guzki chłodne"), gruczolaki dobrze zróżnicowane wychwytują znacznik w stopniu identycznym z resztą gruczołu ("guzki obojętne") albo minimalnie większym ("guzki ciepłe"). Gruczolaki autonomiczne, niezależne od hormonu tyreotropowego (TSH), wychwytują całość podanego radioznacznika ("guzki gorące"). W obrazie scyntygraficznym jako "guzki zimne" (nie gromadzące izotopu), ujawniają się nie tylko nowotwory złośliwe, lecz i torbiele. Dlatego w razie stwierdzenia "guzka zimnego" przeprowadza się dodatkowo badanie ultrasonograficzne i ewentualnie biopsję cienkoigłową. Zobacz dodatkowo "Teoretyczne i techniczne podstawy badania" w "Scyntygrafia" w rozdziale "Badania obrazowe wielonarządowe" CZEMU SŁUŻY BADANIE Badanie służy ocenie morfologii tarczycy i stopnia zróżnicowania tkanki w guzkach tarczycy. Rozpoznanie "guzek tarczycy" nie jest równoznaczne z rozpoznaniem nowotworu. Złośliwe raki tarczycy są chorobą dość rzadką, stanowiącą kilka proc. wszystkich guzków tego narządu. Najczęściej to są torbiele (których się w ogóle nie operuje, a jedynie nakłuwa i aspiruje zawartość) albo delikatne gruczolaki, które operuje się w zależności od wyników badań, pomiędzy innymi właśnie scyntygrafii. Z innych wskazań, scyntygrafia ocenia rozmiar gruczołu i stopień ewentualnego schodzenia za mostek (wole zamostkowe). Po operacji całkowitego usunięcia tarczycy scyntygrafia służy do oceny doszczętności zabiegu, a po zabiegach częściowej resekcji gruczołu badanie ocenia gromadzenie znacznika w występującym niekiedy wolu nawrotowym. Scyntygrafię tarczycy wykonuje się także przy podejrzeniu rzadko występujących wad rozwojowych gruczołu (na przykład wrodzony brak jednego z płatów) albo odszczepów tarczycy (na przykład wole językowe). WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Wole guzkowe. Wole zamostkowe. po operacji tarczycy. Wady rozwojowe tarczycy. Badanie jest realizowane na zlecenie lekarza BADANIA POPRZEDZAJĄCE Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania przedtem innych badań. Jeśli wykonano badanie ultrasonograficzne tarczycy, niezbędne jest dostarczenie jego rezultacie lekarzowi opisującemu badanie scyntygraficzne. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Nie ma szczególnych zaleceń. U dzieci wskazane jest podanie środka uspokajającego OPIS BADANIA Roztwór radioznacznika (technet-99m) podaje się doustnie godzinę przed wykonaniem pomiaru scytygraficznego. Technet-99m można także podać dożylnie. W tym przypadku pomiary scyntygraficzne wykonuje się po15 minutach po podaniu radioznacznika. Rzadziej realizowana scyntygrafia jodowa wymaga doustnego podania kapsułki jodu-131 na 24 godziny przed badaniem. Kapsułkę podaje się w zakładzie medycznym wykonującym badanie. Od chwili podania radioznacznika do momentu wykonania badań scyntygraficznych nie ma szczególnych zaleceń dotyczących metody zachowania się pacjenta. W trakcie pomiaru scyntygraficznego, który trwa ok. 5 min., pacjent powinien leżeć nieruchomo. (szczegółowy opis przebiegu badania scyntygraficznego znajduje się na rozdziale "Badania obrazowe wielonarządowe").rezultat badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączonymi wydrukami albo kliszami fotograficznymi (scyntygramami). Badanie z użyciem technetu-99m trwa ok. 60 min.. Badanie z użyciem jodu-131 trwa ok. 24 godz. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Przyjmowane leki (w szczególności hormony tarczycy, leki przeciwtarczycowe, jod w dowolnej formie, na przykład kalium iodatum stosowane do pędzlowania gardła w laryngologii, albo jako lek wykrztuśny czy amiodaron), które mogą hamować wychwyt radioznacznika poprzez tarczycę do kilku miesięcy. Radiologiczne badania kontrastowe (cholangiografia, cholecystografia, arteriografia, tomografia komputerowa z kontrastem) blokują wychwyt radioznacznika poprzez tarczycę ok. 6 miesięcy Nawyki pokarmowe: ryby morskie i rzepay spożywane w większej ilości mogą upośledzić wychwyt radioznacznika poprzez tarczycę. Ciąża. W okresie badania Wszelaki nagłe choroby (na przykład ból, duszność, kołatanie serca). Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma szczególnych zaleceń. Należy ograniczyć noszenie przy szyi małych dzieci poprzez ok. 2 dni. Zaraz po badaniu należy wypłukać z organizmu resztki izotopu poprzez wypicie ok. 0,5-1 l płynów obojętnych (woda, herbata, soki). MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Brak powikłań. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Realizowane jest u chorych w każdym wieku. Nie może być realizowane u kobiet w ciąży i w momencie laktacji. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesięcznego, u których zaistniała sposobność zapłodnienia