Definicja BADANIE WAD REFRAKCJI OKA

Co oznacza BADANIE WAD REFRAKCJI OKA TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Ustalenie refrakcji oka przeprowadza się sposobem przedmiotową (skiaskopii, oftalmometrii, refraktometrii) i podmiotową, subiektywną (sposobem Dondersa). Skiaskopia Skiaskopia (z grec. skia = cień) bazuje na obserwacji cienia poruszającego się w obrębie źrenicy przy oświetleniu oka. Kierunek ruchu cienia w źrenicy zależy od refrakcji oka. Oftalmometria Oftalmometria ustala krzywiznę powierzchni załamujących (tu rogówki) oka opierając się na wielkości i ustawienia obrazów odbitych od tych powierzchni jak od zwierciadła wypukłego. Refraktometria Refraktometria bazuje na obserwacji figur testowych rzutowanych poprzez dwa źródła świetlne, które po odbiciu się od siatkówki i przejściu poprzez układ optyczny oka dają ostry obraz widziany w przyrządzie zwanym refraktometrem. Sposób subiektywna Dondersa Sposób subiektywna Dondersa bazuje na dobieraniu szkieł korekcyjnych, przy których uzyskuje się idealną ostrość wzroku. To jest sposób nieprecyzyjna i powinna być użytkowana po obiektywnym określeniu wady wzroku. CZEMU SŁUŻY BADANIE? Badanie refrakcji oka ustala wadę wzroku wyrażoną w dioptriach, opierając się na której dobiera się okulary, jak także stanowi podstawę do stwierdzenia różnych zmian chorobowych oka związanych z wadą wzroku. WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Stwierdzenie niepełnej ostrości wzroku, kiedy nie znajduje się powody w chorobie oka albo układzie nerwowym. U dzieci, pomimo pełnej ostrości wzroku (spowodowanej sporą zdolnością akomodacji), badanie przeprowadza się pomiędzy innymi u dziecka zezującego, przy mrużeniu oczu, przy przewlekłym zapaleniu brzegów powiek i bólach głowy. Badanie jest realizowane na zlecenie lekarza BADANIA PORZEDZAJĄCE Wskazane jest zbadanie ostrości wzroku. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Ażeby precyzyjnie określić wadę refrakcji i na tej podstawie dobrze dobrać okulary,, trzeba zawsze porazić kompletnie akomodację w badanym oku. W tym celu stosuje się następujące leki w formie kropli ocznych: najsilniej działającą - Atropinę, Cyklopentolat i najsłabiej działający i pozostawiający akomodację resztkową - Tropikamid. U dzieci umiejętność akomodacji jest bardzo spora, więc Atropinę podaje się poprzez kilka dni dwa razy na dzień po 1-2 kropli do każdego oka. (Atropinę wpuszczają dziecku do oka w domu rodzice). U małych dzieci w czasie zakraplania Atropiny należy ucisnąć palcem kanalik łzowy (ucisnąć palcem dolną powiekę w przyśrodkowym kącie oka). Trzeba również uważać, by lek nie otrzymał się do ust dziecka. Atropinę należy użytkować ściśle wg wskazówek lekarza; to jest lek,, który przy przedawkowaniu jest mocną trucizną. Pozostałe dwa leki stosuje się u dorosłych a zapuszcza je doktor w trakcie badania. Prócz porażenia akomodacji, powyższe leki rozszerzają źrenicę. Najdłużej działa Atropina - do 10 dni, krócej Tropikamid i Cyclopentolat - do kilku godz.. W okresie rozszerzenia źrenicy i porażenia akomodacji źle widzi się z bliska i występuje światłowstręt. OPIS BADANIA W okresie badania należy patrzeć prosto przed siebie i nie ruszać okiem. Skiaskopia Ryc.7-12 Badanie wady refrakcji sposobem skiaskopii Badanie przeprowadza się w ciemni przy zastosowaniu skiaskopu (Ryc.7-12). To jest przyrząd w kształcie walca o długości ok. 20 cm, który w dolnej swej części ma źródło zasilania, a w górnej źródło światła i optykę. Badany siada w odległości 1 m od lekarza, który skierowuje do oka badanego strumień światła ze skiaskopu, przystawionego do swojego oka. Doktor obserwuje zmiany oświetlenia źrenicy poprzez ruch powstającego cienia. W nadwzroczności cień porusza się odpowiednio z ruchem światła skiaskopu, w krótkowzroczności odwrotnie. Przed oko badanego doktor przystawia tak zwany listwy skiaskopowe, posiadające rząd szkieł skupiających (plusowych) i rozpraszających (minusowych) o wzrastającej sile. Dzięki tych soczewek i zmiany ruchu cienia ustala się refrakcję badanego oka. Oftalmometria W razie astygmatyzmu, spowodowanego najczęściej poprzez rogówkę, trzeba określić jej krzywiznę oftalmometrem. Aparat złożona jest z części lunetowej ze szczególnym układem optycznym, po bokach lunety znajduje się źródło światła rzutujące na rogówkę cztery obrazki figur geometrycznych. Badanie przeprowadza się w ciemni, bez rozszerzenia źrenicy. Pacjent siada przy aparacie mając, opartą głowę i czoło na szczególnych podpórkach. Doktor siedzi po przeciwnej stronie aparatu i poprzez lunetę obserwuje obraz figur odbitych z powierzchni rogówki. Badanie bazuje na odpowiednim ustawieniu tych figur dzięki pokręteł; na skali odczytuje się siłę łamiącą rogówki w dioptriach i osie, gdzie przeprowadza się te odczyty. Refraktometria Refraktometr spełnia zadanie oftalmometru i skiaskopu. Przygotowanie do badania jest takie samo jak do skiaskopii. Przebieg badania jest identyczny jak w oftalmometrii, z tym wyjątkiem, iż doktor widzi inne figury i adekwatnie je ustawia w celu dokonania odczytu. Możliwe jest także wykonanie refraktometrii automatycznej ("komputerowe badanie wady wzroku") - to jest szybkie badanie zakończone gotowym wydrukiem z podaną wadą wzroku, osiami, gdzie należy zapisać szkła cylindryczne i rozstaw źrenic potrzebny do wykonania okularów. Osoby dorosłe, u których akomodacja jest znikoma, mogą mieć wykonane to badanie bez porażenia akomodacji. Refraktometria automatyczna nie eliminuje kompletnie akomodacji, mogą więc pojawić się ważne błędy wydruku, w szczególności u dzieci i młodzieży. Zatem refraktometria automatyczna nie może zastępować tradycyjnej skiaskopii, lecz jest bardzo pomocna jako badanie uzupełniające. Zawsze trzeba sprawdzić tolerancję odczytanej korekcji poprzez pacjenta. Rezultat badania przekazywany jest w formie opisu albo wydruku. CZAS Badanie trwa od kilku do kilkudziesięciu min. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Jaskra. Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma szczególnych zaleceń. MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Niekiedy mogą wystąpić powikłania po podaniu leków rozszerzających źrenicę u pacjentów z niewykrytą jaskrą zamkniętego kąta przy prawidłowym ciśnieniu ocznym. W rezultacie tego może nastąpić jatrogenny atak jaskry, objawiający się mocnym bólem oka i niekiedy głowy, pogorszeniem widzenia; czasem mogą wystąpić nudności i wymioty; gałka oczna jest twarda na skutek wysokiego ciśnienia ocznego. Atak występuje przeważnie w kilka godz. po podaniu leków rozszerzających źrenicę. Należy jak najszybciej zgłosić się do lekarza okulisty celem przerwania ataku. W przeciwnym razie długookresowy atak, może nawet zakończyć się ślepotą oka. Jeżeli to jest niemożliwe natychmiast, można zażyć tabletkę Diuramidu (o ile nie ma przeciwwskazań do jego stosowania), wpuścić do oka lek zwężający źrenicę (Pilocarpinę 2% albo 4%) i starać się jak najszybciej dotrzeć do okulisty. W trakcie podawania Atropiny może dojść do nadwrażliwości albo przedawkowania leku. Objawia się to zaczerwienieniem i suchością skóry i śluzówek, podwyższoną temperaturą a również szybszą akcją serca. Zazwyczaj wystarcza przerwanie podawania Atropiny. W razie silniejszego zatrucia należy zgłosić się do lekarza pediatry albo internisty. Dawka śmiertelna Atropiny dla małego dziecka wynosi ok. 10 mg (10 ml flakon 1% Atropiny zawiera 100 mg tego leku). Lek trzeba chronić przed dziećmi. Po skończeniu stosowania Atropiny lek należy wylać, dobrze wypłukać buteleczkę i w dalszym ciągu ją wyrzucić. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Realizowane jest u pacjentów w każdym wieku, a również u kobiet ciężarnych