Definicja ECHOKARDIOGRAFIA

Co oznacza ECHOKARDIOGRAFIA Nazwa zwyczajowa: Echo TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Echokardiografia to jest obrazowa sposób badania serca i naczyń krwionośnych dzięki ultradźwięków. Na ekranie monitora uzyskuje się obraz ("echo") powstający w rezultacie odbicia od badanych struktur wewnątrz ciała fali ultradźwiękowej wysyłanej z głowicy aparatu. Zazwyczaj stosuje się ultradźwięki o częstotliwości od 1 do 10 MHz. Istnieje sposobność zarejestrowania obrazu w dowolnym momencie na papierze albo taśmie film. CZEMU SŁUŻY BADANIE? Badanie to umożliwia w sposób nieinwazyjny ocenę struktur anatomicznych serca. Pozwala ocenić ruch mięśnia sercowego i zastawek wewnątrzsercowych, a również przepływ krwi w obrębie przedsionków i komór serca, sporych naczyń krwionośnych (aorta, żyły kluczowe, tętnica i żyły płucne) i naczyń wieńcowych. Wiadomości te uzyskuje się dzięki wykorzystaniu różnych mechanizmów echokardiograficznych (echokardiografia jedno-, dwuwymiarowa, dopplerowska). Echokardiografia jednowymiarowa (z z angielskiego: M-mode) Pozwala na uzyskanie przekroju serca tylko w jednej wybranej płaszczyźnie serca. Aktualnie praktycznie nie używa się aparatów spełniających tylko tę funkcję . Echokardiografia dwuwymiarowa (z z angielskiego: two dimensional 2D, bi-plane) Umożliwia uzyskanie obrazu narządów w dwóch płaszczyznach. Użytkowane powszechnie aparaty echokardiograficzne umożliwiają jednoczesną prezentację jedno- i dwuwymiarową. Oceny obrazu dokonuje się zarówno w ruchu, jak i także po jego zatrzymaniu na monitorze w dowolnie wybranej fazie cyklu pracy serca. Po zatrzymaniu obrazu można dokonać pomiaru np. grubości ścian serca czy wielkości poszczególnych jam serca. Mechanizmy komputerowe zastosowane we współczesnych aparatach echokardiograficznych pozwalają także ocenić wskaźniki takie jak kurczliwość mięśnia sercowego czy objętość krwi wyrzucanej z lewej komory w trakcie skurczu. Echokardiografia dopplerowska Sposób oparta jest na rejestracji przepływu krwi w jamach serca i naczyniach krwionośnych. Zmiany prędkości przepływu krwi zarejestrowane są w formie tak zwany spektrum dopplerowskiego. Powstały zapis poddaje się dalszej analizie matematycznej przy zastosowaniu komputera, który stanowi integralną część echokardiografu. Uzyskane wskaźniki umożliwiają pomiędzy innymi ocenę przecieków wewnątrzsercowych we wrodzonych wadach serca, a również stopień zwężenia czy niedomykalności zastawek wewnątrzsercowych. Znacznym ułatwieniem wykonania badania jest obrazowanie w kolorach zmian prędkości przepływu krwi (tak zwany echo " kolor-Doppler"), co umożliwiają aparaty najnowszej generacji. Echokardiografia dopplerowska w połączeniu z jedno- i dwuwymiarową pozwala na pełniejszą ocenę czynności serca. Przewarzająca część stosowanych aktualnie aparatów posiada sposobność jednoczesnego wykorzystania powyższych mechanizmów echokardiograficznych. WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Dolegliwość niedokrwienna serca (dolegliwość wieńcowa, zawał mięśnia sercowego). W nie wszystkich sytuacjach wykonuje się dodatkowo echektrokardiografię w trakcie próby wysiłkowej albo po podaniu środków farmakologicznych. Wady serca wrodzone i kupione. Zapalenie mięśnia sercowego. Bakteryjne zapalenie wsierdzia. Dolegliwości mięśnia sercowego (kardiomiopatie). Nadciśnienie tętnicze. Dolegliwość zakrzepowo-zatorowa. Zaburzenia rytmu serca. Dolegliwości osierdzia (na przykład płyn w jamie osierdzia, tamponada serca). Dolegliwości naczyń (na przykład tętniak aorty). Dolegliwości sercowo-płucne (nadciśnienie płucne, zatorowość płucna). Zaburzenia czynnościowe i anatomiczne serca płodu - echokardiografia płodowa. Inne (urazy serca, nowotwory serca). Badanie jest realizowane na zlecenie lekarza BADANIA POPRZEDZAJĄCE Pacjent powinien być poddany wstępnej ocenie kardiologicznej obejmującej badania: EKG i RTG klatki piersiowej. Rezultaty tych badań należy przedstawić wykonującemu echokardiografię. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Nie ma szczególnych zaleceń. Chociaż,, z uwagi na mogącą się pojawić konieczność wykonania badania przezprzełykowego (decyzję tę podejmuje doktor w czasie badania) zaleca się, by pacjent był na czczo poprzez przynajmniej 6 godz.. Badanie przezprzełykowe wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Wskazane jest także podanie środka uspokajającego. Przy badaniu przezprzełykowym dzieci może zaistnieć konieczność znieczulenia ogólnego OPIS BADANIA Ryc.1-6 Badanie echokardiograficzne Pacjent do badania układa się w pozycji na wznak albo na lewym boku z nieznacznie uniesioną górną połową ciała (Ryc.1-6). Doktor wykonujący badanie przykłada głowicę echokardiograficzną do ciała pacjenta w kilku ustalonych miejscach: koniuszek serca, lewa albo prawa okolica przymostkowa dołek podsercowy i dołek jarzmowy i rzadziej okolica przykręgosłupowa, pod- i nadobojczykowa. Dla uzyskania obrazu o lepszej jakości miejsca przyłożenia głowicy pokrywa się szczególną substancją, zazwyczaj w formie żelu. W wybranych sytuacjach, by dokładniej zobrazować struktury serca wykonuje się badanie przezprzełykowe. Szczególną sondę wprowadza się do przełyku pacjenta na głębokość odpowiadającą położeniu serca. Przed tym badaniem, w celu zniesienia odruchu wymiotnego, znieczula się gardło stosując środki znieczulające w aerozolu. W razie badania przezprzełykowego, zobacz dodatkowo "Opis metod znieczulenia" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Rezultat badania przekazywany jest w formie opisu z wartościami liczbowymi badanych parametrów, niekiedy z dołączonymi zdjęciami albo taśmą film. Badanie trwa zazwyczaj od kilkunastu do kilkudziesięciu min. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Obecnie przyjmowane leki. Dolegliwości przełyku (na przykład żylaki przełyku) - dotyczy badania przezprzełykowego. W okresie badania Wszelakie nagłe choroby (na przykład ból, duszność). Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma szczególnych zaleceń. W razie badania przezprzełykowego, zobacz dodatkowo "bez zarzutu zachowywać się po znieczuleniu?" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Brak powikłań. W razie badania przezprzełykowego może bardzo rzadko dochodzić do uszkodzenia przełyku. Zobacz dodatkowo "Możliwe powikłania po znieczuleniu" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Realizowane jest u pacjentów w każdym wieku, a również u kobiet ciężarnych