Definicja LIMFOGRAFIA KOŃCZYN DOLNYCH

Co oznacza LIMFOGRAFIA KOŃCZYN DOLNYCH TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Limfografia to jest obrazowa sposób badania układu limfatycznego (chłonnego) z użyciem promieni rentgenowskich. Do naczynia albo węzła chłonnego podaje się oleisty środek cieniujący (silnie pochłaniający promieniowanie rentgenowskie). Pozwala to na uwidocznienie naczyń chłonnych, ich liczby, położenia i struktury i wielkości węzłów chłonnych. Z uwagi na technikę wprowadzania środka cieniującego odznacza się dwa typy badania: Limfografia bezpośrednia - środek cieniujący podaje się bezpośrednio do układu chłonnego poprzez nakłucie węzła albo wprowadznie igły do światła naczynia chłonnego. Limfografia pośrednia - środek cieniujący podaje się do tkanki podskórnej, a w dalszym ciągu do odprowadzających dróg chłonnych. Sposób rzadko użytkowana w praktyce. Częstym miejscem podawania środka cieniującego są stopy. CZEMU SŁUŻY BADANIE? Badanie to umożliwia: wykrycie przerzutów do węzłów chłonnych i ustala zasięg rozprzestrzeniania się nowotworu tzn. określa, w jakich węzłach są obecne przerzuty nowotworowe, wykrycie pierwotnego nowotworu układu chłonnego (limfatycznego), sprawdzenie skuteczności leczenia operacyjnego. Skuteczność tej sposoby w rozpoznawaniu zmian przerzutowych w węzłach chłonnych ocenia się na ok. 75%. Aktualnie przez wzgląd na postępem dokładniejszych metod obrazowania układu limfatycznego (tomografia komputerowa, ultrasonografia, rezonans magnetyczny) badanie jest coraz rzadziej realizowane. WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Uzupełnienie do tomografii komputerowej (TK), dla oceny struktury zwiększonych węzłów chłonnych, jeśli ich zwiększenie nie jest charakterystyczne. Sprawdzenie węzłów chłonnych znajdujących się w pachwinach, miednicy i jamie brzusznej. Ocena rozprzestrzeniania się nowotworu: czerniaka złośliwego skóry, guzów jądra, ziarnicy złośliwej, raka szyjki macicy, nowotworów układu chłonnego. Badanie jest realizowane na zlecenie lekarza BADANIA POPRZEDZAJĄCE Badania poprzedzające określa doktor kierujący. Przeważnie to są: badanie radiologiczne klatki piersiowej,, ultrasonografia (USG) albo tomografia komputerowa (TK) jamy brzusznej. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Przed badaniem należy umyć badaną kończynę albo okolicę ciała. Nie należy korzystać kremów i maści na skórę w obszarze,, gdzie będzie realizowane nacięcie. Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym OPIS BADANIA Pacjent przyjmuje pozycję leżącą na wznak. Na grzbiecie stóp pacjenta w pobliżu nasady I i II palca badający wstrzykuje podskórnie 0,3 ml barwnika Patent Blue Violet, który zostaje wychwycony poprzez okoliczne naczynia chłonne (ryc. 11-12). Na tej podstawie można po chwili ustalić lokalizację naczyń chłonnych. Po ostrzyknięciu środkiem znieczulającym, badający dokonuje płytkiego nacięcia skóry, odsłaniając niebiesko zabarwione naczynie i wprowadza do jego światła cienką kaniulę, połączoną cewnikiem z automatyczną strzykawką pozwalającą na powolne, jednostajne wstrzyknięcie środka cieniującego. Przeważnie stosuje się Lipiodol Ultra-Fluid, o zawartości 38% jodu. W celu uwidocznienia naczyń i węzłów chłonnych jednej kończyny wystarczy podać ok. 5-8 ml środka cieniującego (ryc. 11-13). Przy badaniach układu chłonnego obu kończyn, miednicy i jamy brzusznej (przestrzeni zaotrzewnowej), podaje się ok. 20 - 25 ml środka cieniującego. Po zakończeniu wstrzykiwania środka cieniującego w miejscu przecięcia skóry badający zakłada szwy, a w dalszym ciągu jałowy opatrunek. Identyfikacja naczynia chłonnego i podawanie środka cieniującego trwa 1 - 2 godz.. W dalszym ciągu poprzez 24 godziny pacjent pozostaje w łóżku (obowiązuje "reżim łóżkowy"!); po tym okresie wykonuje się zdjęcia radiologiczne: węzłów miednicy, węzłów przykręgosłupowych i klatki piersiowej. Następną serię zdjęć badający wykonuje po kolejnych 24 godzinach. Rezultat badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączonymi zdjęciami (kliszami rentgenowskimi). Ryc.11-12 Model badania limfograficznego: identyfikacja naczynia chłonnego Ryc.11-13 Model badania limfograficznego: podawanie kontrastu do wyizolowanego naczynia chłonnego CZAS Badanie trwa 2 dni Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Przebyte dolegliwości takie jak: ostre i przewlekłe dolegliwości płuc, wady serca, żylaki i zakrzepowe zapalenie żył kończyn dolnych, niewydolność nerek, wątroby, nadczynność tarczycy. Skłonność do krwawień (skaza krwotoczna). W okresie badania Wszelakie nagłe choroby (na przykład ból, szum, uczucie gorąca, duszność). Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma szczególnych zaleceń. MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Powikłania powiązane z limfografią występują rzadko i mogą być miejscowe (zakażenie rany, zapalenie naczyń chłonnych, przejściowy obrzęk kończyn) albo ogólne (gorączka, nudności, wymioty, symptomy uczuleniowe, zatory płucne, zapalenie płuc, zapaść sercowo-naczyniowa). Jeżeli jest taka potrzeba, badanie może być okresowo powtarzane. Realizowane jest u pacjentów w każdym wieku. Nie może być realizowane u kobiet w momencie ciąży. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesiączkowego, u których zaistniała sposobność zapłodnienia