Definicja POMIAR CIŚNIENIA TĘTNICZEGO KRWI

Co oznacza POMIAR CIŚNIENIA TĘTNICZEGO KRWI TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Badanie bazuje na pomiarze w sposób pośredni albo bezpośredni ciśnienia w sporych tętnicach. Zazwyczaj pomiar ciśnienia realizowany jest w tętnicy ramiennej. Wartości ciśnienia tętniczego krwi zmieniają się pulsacyjnie w okresie cyklicznej pracy serca. Przy pomiarze ciśnienia tętniczego krwi odznacza się ciśnienie max., a więc skurczowe i min., a więc rozkurczowe. Do pomiaru ciśnienia tętniczego krwi używa się przyrządu zwanego sfigmomanometrem (ciśnieniomierz) z zastosowaniem sposoby osłuchowej (Korotkowa). Sfigmomanometr złożona jest z opaski gumowej (mankietu) z komorą powietrzną, z manometru (rtęciowego, sprężynowego albo elektronicznego) i ręcznej pompki albo kompresora, połączonych ze sobą gumowymi przewodami. Nowoczesne, elektroniczne przyrządy do pomiaru ciśnienia wykorzystują przeważnie do pomiaru metodę oscylometryczną. Pomiar ciśnienia powietrza w mankiecie uciskającym przez tkanki tętnicę pozwala odzwierciedlić ciśnienie panujące w naczyniu. Jeżeli ciśnienie w mankiecie osiąga wartość, która znajduje się w przedziale pomiędzy wartością ciśnienia skurczowego a wartością ciśnienia rozkurczowego, to skutkuje ono zamknięcie całkowite tętnicy w fazach rozkurczu serca i pulsacyjne otwieranie w fazach skurczu serca. Krew przepływa wtedy poprzez uciśniętą tętnicę okresowo i z sporą szybkością, wywołując powstawanie wirów, wibracji. Skutkuje to powstawanie tonów, które są słyszalne w słuchawkach albo mogą być odbierane poprzez elektroniczny rejestrator tych dźwięków. Tony te, zazwyczaj właściwe z akcją serca, zaczynają powstawać, gdy wartość ciśnienia w mankiecie spadnie poniżej wartości ciśnienia skurczowego, i znikają, kiedy ciśnienie w mankiecie obniży się na tyle, iż jest niższe od ciśnienia rozkurczowego w tętnicy. W trakcie obniżania ciśnienia w mankiecie dla określenia wartości ciśnienia skurczowego i rozkurczowego istotny jest okres usłyszenia pierwszego tonu i okres całkowitego zaniku tonów. Z uwagi na to, iż pośredni pomiar ciśnienia tętniczego krwi jest nieinwazyjny, użytkowany jest w medycynie powszechnie. Jednak żadna z nieinwazyjnych metod pomiaru ciśnienia nie jest uważana za optymalną. Najmniej zawodne są pomiary ciśnienia przy zastosowaniu manometru rtęciowego. W nie wszystkich przypadkach znajduje wykorzystanie sposób inwazyjna (krwawa), polegająca na bezpośrednim pomiarze ciśnienia krwi w tętnicy po jej nakłuciu. Wg zalecenia Światowej Organizacji Zdrowia i Międzynarodowego Towarzystwa Nadciśnieniowego z 1999 roku (WHO/ISH 1999) przyjmuje się dla celów praktycznych i klinicznych wartości 140 mmHg dla ciśnienia skurczowego i 90 mmHg dla ciśnienia rozkurczowego jako wartości wskazujące na nadciśnienie tętnicze. Nieprawidłowość może dotyczyć tylko jednego rodzaju ciśnienia albo także obu. Za "optymalne" ciśnienie tętnicze uważane jest wartość 120/80 mm Hg. CZEMU SŁUŻY BADANIE? Badanie ciśnienia tętniczego krwi umożliwia rozpoznanie nadciśnienia tętniczego krwi i kontrolę jego leczenia. Jest pomocne także w diagnozowaniu innych choroby, których powodem mogą być na przykład spadki albo wahania ciśnienia tętniczego. Z uwagi na to, iż sporo czynników może wpływać na obecny pomiar ciśnienia tętniczego (na przykład emocje, które towarzyszą wizycie lekarskiej), pojedynczy rezultat pomiaru może nie przesądzać o rozpoznaniu braku albo istnienia zaburzeń ciśnienia tętniczego krwi. Pacjenci, u których podejrzewa się albo rozpoznano nadciśnienie tętnicze, mogą być proszeni o prowadzenie samokontroli w domu albo w najbliższej placówce służby zdrowia. Coraz częściej także w diagnostyce zaburzeń ciśnienia tętniczego (raczej nadciśnienia tętniczego) dokonuje się całodobowej oceny ciśnienia tętniczego przy użyciu szczególnych automatów. WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Diagnostyka nadciśnienia tętniczego krwi. Kontrola skuteczności leczenia nadciśnienia tętniczego. Diagnostyka niedociśnienia. Diagnostyka stanów, gdzie nagłe zmiany ciśnienia tętniczego mogą być powodem odczuwanych poprzez pacjenta choroby. Badanie może być wykonane bez zlecenia lekarza Okresowe badania profilaktyczne. BADANIA POPRZEDZAJĄCE Nie ma szczególnych zaleceń. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Z uwagi na to, iż wartości ciśnienia tętniczego zmieniają się wielokrotnie pośrodku doby, zazwyczaj rekomendowane jest mierzenie ciśnienia o stałej porze, w takich samych uwarunkowaniach, po co najmniej 5 minutach spoczynku. Zaleca się także, by poprzez przynajmniej 30 min. przed pomiarem ciśnienia nie pić kawy, mocnej herbaty i nie palić papierosów. OPIS BADANIA Przy pomiarze ciśnienia pacjent powinien znajdować się w pozycji siedzącej albo leżącej. Przeważnie pomiaru dokonuje się na lewym albo prawym ramieniu (ramię powinno być odsłonięte). Opaskę ciśnieniomierza zakłada się tak, by równo przylegała do ramienia i znajdowała się na wysokości serca. Jeżeli mamy do dyspozycji aparat, gdzie mankiet zaopatrzony jest w szczególny czujnik, to czujnik ten należy umieszczać w miejscu wyczuwalnego palcami tętna na tętnicy ramiennej. Gumowy mankiet badający napełnia powietrzem przy użyciu pompki aż do momentu, kiedy wartość ciśnienia na manometrze przewyższa o 30 mmHg wartość ciśnienia, przy którym zanika tętno. Badający przykłada słuchawkę do tętnicy łokciowej w zgięciu łokciowym i bez pośpiechu z mankietu wypuszcza powietrze. Z chwilą pojawienia się pierwszej fali tętna badający wysłuchuje nad tętnicą łokciową ton, a odczytany w tym momencie stan słupka rtęci albo wartość na zegarze czy także na skali cyfrowej manometru wskazuje wysokość ciśnienia skurczowego (to jest tak zwany I etap Korotkowa). Stosunkowo dalszego wypuszczania powietrza z mankietu słychać wyraźnie dźwięczne tony zazwyczaj właściwe z akcją serca, słyszalne aż do momentu, gdy głośność minimalizuje się, cichnie i znika. Wartość ciśnienia odczytana z manometru w momencie, gdy ton kompletnie zanika, wskazuje wysokość ciśnienia rozkurczowego (to jest tak zwany V etap Korotkowa). Gdy tony są słyszalne aż do 0 mm Hg za ciśnienie rozkurczowe, przyjmuje się wartość odpowiadającą ich ściszeniu (tak zwany IV etap Korotkowa). Patrz także opis zasad prawidłowego pomiaru ciśnienia opracowany opierając się na zaleceń Polskiego Towarzystwa Nadciśnienia Tętniczego. W wybranych przypadkach znajduje wykorzystanie sposób 24-godzinnego automatycznego pomiaru ciśnienia krwi (Ryc.1-9). Badanemu zakłada się wówczas na ramię mankiet, który łączy się ze szczególnym aparatem wielkości małego radia tranzystorowego, przyczepionym do pasa. Przy użyciu tego aparatu pomiar ciśnienia dokonuje się automatycznie . W czasie badania w ustalonych odstępach czasu mankiet jest automatycznie wypełniany powietrzem na kilkadziesiąt sekund, a w tym czasie w aparacie są rejestrowane wartości ciśnienia tętniczego. Po 24 godzinach aparat i mankiet są zdejmowane, a zapis ciśnienia odczytywany jest komputerowo i zapisywany na papierze. Ryc.1-9 Automatyczny 24-godzinny pomiar ciśnienia tętniczego krwi Badanie trwa kilkadziesiąt sekund Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Rezultaty ewentualnego wcześniejszego pomiaru ciśnienia tętniczego. Odczuwane choroby. Obecnie przyjmowane leki. W okresie badania Ból kończyny w miejscu założenia mankietu do pomiaru ciśnienia (dłuższe utrzymywanie napompowanego mankietu i bardzo wolne wypuszczanie z niego powietrza może spowodować ból). Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Rezultaty pomiaru ciśnienia tętniczego badany powinien zapisać w prowadzonym poprzez siebie dzienniku. W razie 24-godzinnego badania ciśnienia tętniczego należy po jego zakończeniu zgłosić się do lekarza kierującego. MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Brak powikłań. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Realizowane jest u pacjentów w każdym wieku, a również u kobiet ciężarnych