Definicja REKTOSKOPIA

Co oznacza REKTOSKOPIA Zależnie od zakresu wziernikowania dolnego odcinka przewodu pokarmowego i zastosowanego sprzętu rozróżnia się następujące badania endoskopowe: Anoskopia - wziernikowanie kanału odbytu i końcowego odcinka odbytnicy, Rektoskopia - wziernikowanie odbytnicy, Rektoromanoskopia - to jest rektoskopia rozszerzona o badanie końcowego odcinka esicy, Sigmoidoskopia - wziernikowanie końcowego odcinka jelita grubego z esicą włącznie, Kolonoskopia - wziernikowanie całego jelita grubego. TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Badanie bazuje na wziernikowaniu kanału odbytu i odbytnicy. Do tego celu służy rektoskop - metalowy, sztywny wziernik długości od 20 - 30 cm i średnicy 2 cm (dziecięce rektoskopy mają średnicę 1 cm). Do rektoskopu jest doprowadzone dzięki włókien szklanych tak zwany zimne oświetlenie. CZEMU SŁUŻY BADANIE ? Sposób ta umożliwia ocenę stanu morfologicznego błony śluzowej badanego odcinka jelita grubego. Pozwala również na pobranie materiału do badania histopatologicznego i bakteriologicznego. Możliwe jest również usunięcie polipów, ciał obcych i hamowanie krwawienia. WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Krwawienie z odbytu (również tak zwany krwawienie utajone - krew w stolcu jest stwierdzana tylko w badaniu laboratoryjnym, a nie jest widoczna gołym okiem). Bóle w rejonie odbytu, podbrzusza. Zmiana rytmu wypróżnień albo kształtu oddawanego stolca (stolec taśmowaty, ołówkowaty), daremne parcie na stolec bądź bezwiedne oddawanie stolca. Guzy w odbycie. Sączenie wydzieliny z odbytu. Świąd odbytu z niewyjaśnionej powody. Inne (wziernikowanie mające na celu pobranie wycinków błony śluzowej, w celu potwierdzenia istnienia nie wszystkich mechanizmów chorobowych na przykład skrobiawicy). BADANIA POPRZEDZAJĄCE Badanie per rectum. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Zazwyczaj do badania należy przygotować się poprzez wykonanie doodbytniczego wlewu oczyszczającego z 1 litra ciepłej wody (o temp. 25° - 30° C). Do lewatywy pacjent układa się na lewym boku, podkładając pod pośladki wałek (Ryc.2-14). Wygotowaną przedtem kankę łączy się gumową rurką z irygatorem. Po wypełnieniu wszystkich wyżej wymienionych części wodą albo roztworem zaleconym poprzez lekarza, zakręca się zacisk kanki, którą w dalszym ciągu się smaruje wazeliną. Po rozchyleniu pośladków, wprowadza się kankę do odbytnicy na głębokość do 10 cm. W dalszym ciągu należy unieść irygator wysoko - tak jak pozwala na to długość gumowej rurki i zwolnić zacisk kanki. Po spłynięciu wody usuwa się kankę z odbytnicy. Wówczas pacjent obraca się na prawy bok i po kilku albo kilkunastu minutach następuje wypróżnienie. Z chwilą wystąpienia parcia usuwa się spod pośladków wsunięty przedtem wałek. Optymalnym czasem do wykonania rektoskopii jest 20 - 30 min. po zakończeniu wypróżnienia, gdyż potem może napływać kał z wyższych części jelita do odbytnicy. Aktualnie są dostępne gotowe wlewki (na przykład Enema), które podane doodbytniczo wywołują szybkie wypróżnienie. Nie jest wskazane wykorzystywanie doustnych środków przeczyszczających. W nie wszystkich sytuacjach - na przykład przy podejrzeniu wrzodziejącego zapalenia jelita grubego - rektoskopia może być realizowana bez przygotowania, gdyż umożliwia to bardziej obiektywną ocenę zmian śluzówki. Zobacz dodatkowo "Sposób przygotowania do znieczulenia" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Wskazane jest także podanie środka uspokajającego OPIS BADANIA W trakcie badania pacjent przyjmuje pozycję kolankowo-łokciową z rozstawionymi kolanami (Ryc.2-20). U osób ciężko chorych albo ze zmianami w układzie kostno-mięśniowym, gdy nie jest możliwe przyjęcie wspomnianej pozycji, badanie wykonuje się w ułożeniu lewobocznym Simsa (pacjent ma przykurczone uda, pośladki są nieco wysunięte poza brzeg stołu, tułów nieco skręcony, tak iż brzuch jest zwrócony do stołu) (Ryc.2-21). Badanie zaczyna się obejrzeniem okolicy odbytu pacjenta i badaniem per rectum. W dalszym ciągu badający wprowadza posmarowaną żelem znieczulającym końcówkę rektoskopu na głębokość ok. 5 cm bez kontroli wzrokowej wnętrza odbytnicy (Ryc.2-22). Dopiero później, po wyjęciu z rektoskopu obturatora (delikatnie zakończonej zatyczki), umożliwiającego swoim kształtem lekkie wprowadzenie przyrządu poprzez strefę zwieraczy odbytu, prowadzi dalsze obserwacje. Zobacz dodatkowo "Opis metod znieczulenia" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Rezultat badania przekazywany jest w formie opisu. Ryc.2-20 Pozycja kolanowo-łokciowa w trakcie rektoskopii Ryc.2-21 Pozycja ciała w trakcie rektoskopii u osób ciężko chorych, nie mogących przyjąć pozycji kolanowo-łokciowej widocznej na ryc.2-20 Ryc.2-22 Model badania rektoskopowego CZAS Badanie trwa zazwyczaj kilka min.. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Bolesność w rejonie odbytu. Skutek przygotowania do badania (skuteczność przeprowadzonej lewatywy). Obecność krwawienia miesiączkowego. W okresie badania Wszelakie choroby bólowe. Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma szczególnych zaleceń. Zobacz dodatkowo "bez zarzutu zachowywać się po znieczuleniu?" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Badanie normalnie jest bezpieczne. Niezmiernie rzadko może się zdarzyć przebicie ściany jelita. Rzadko występuje niewielkie krwawienie, które zazwyczaj ustępuje samoistnie. Zobacz dodatkowo "Możliwe powikłania po znieczuleniu" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Realizowane jest u pacjentów w każdym wieku, a również u kobiet ciężarnych