scyntygrafia co to znaczy
Leczenie SCYNTYGRAFIA definicja. Czym jest TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Scyntygrafia.

Czy przydatne?

Definicja SCYNTYGRAFIA

Co oznacza SCYNTYGRAFIA Badanie nazywane jest także: BADANIE IZOTOPOWE TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Scyntygrafia jest sposobem uzyskiwania obrazu narządów, a w pierwszej kolejności oceny ich czynności, przy użyciu niewielkich dawek izotopów promieniotwórczych (radioznaczników). Izotopy podawane są zazwyczaj bezpośrednio do naczyń, wyjątkowo doustnie. Istnieją szczególne monogramy i wzory, opierając się na których oblicza się dawkę izotopu w zależności od masy i powierzchni ciała. Przeważnie wykorzystywanym radioizotopem jest technet-99m, rzadziej używa się jodu-131, talu-201 i galu-67. Izotopy te zazwyczaj są powiązane z adekwatnie dobranymi związkami chemicznymi powodującymi gromadzenie się ich w tym, a nie w innym narządzie. I tak: koloidalna siarka wychwytywana jest poprzez komórki Browicza-Kupfera wątroby; kuleczki albumin zatrzymują się w naczyniach włosowatych płuc; technet połączony z fosforanami gromadzi się w kościach. Radioizotopy stosowane w badaniach scyntygraficznych emitują względnie niewiele szkodliwe dla organizmu promieniowanie gamma. Promieniowanie beta niszczące komórki stosowane jest w terapii radioizotopowej. Pochłonięta dawka waha się zazwyczaj od 0,1 do 1Gy (Greja). Rozmieszczenie izotopów, i drogi ich przepływu, wydzielania i wydalania, obrazuje się na monitorze komputera przy użyciu urządzeń zwanych scyntygrafami lub gammakamerami (ryc. 17-3). Scyntygrafy są aparatami, gdzie detektor przesuwa się nad badanym narządem. Jego obraz drukowany jest na papierze (ryc. 17-4). Aparaty te są dziś już bardzo przestarzałe a czas badania bardzo długi, więc używa się ich w pierwszej kolejności do badania małych narządów (na przykład tarczycy). Gamma kamery są nowszą generacją aparatów medycyny nuklearnej (ryc. 17-5). Spora głowica tego aparatu obejmuje swoim polem widzenia całość badanego narządu (wątroby, serca, mózgu, nerek), a badanie trwa znacząco krócej w porównaniu ze scyntygrafem. Rezultat badania można dostać na błonie fotograficznej, jednakże aktualnie utrwala się znacząco częściej w pamięci komputera. W obrazie komputerowym, zależnie od potrzeb, możliwa jest zmiana skal barwnych, filtrowanie, wygładzanie a w pierwszej kolejności badanie czynności narządów. Gamma kamery ruchome (rotujące) umożliwiają uzyskanie obrazów warstwowych (tomograficznych), podobnie jak w tomografii komputerowej (ryc. 17-6). Obrazy te uzyskuje się poprzez okrężny ruch głowicy aparatu wokół ciała pacjenta. Metoda ta ustalana jest jako tomografia emisyjna pojedynczego fotonu (z z angielskiego: - SPECT). Badanie izotopowe nie jest badaniem niebezpiecznym. Pochłonięta dawka nie przekracza dwukrotności dawki rentgenowskiego badania płuc, a w nie wszystkich sytuacjach jest zdecydowanie mniejsza. Badania izotopowe nie stwarzają wymiernego zagrożenia dla domowników osoby poddanej badaniu. Badania izotopowe nie są badaniami drogimi. Ich wydatek jest nieco wyższy od badań ultrasonograficznych, a znacząco niższy od tomografii komputerowej i rezonansu magnetycznego. CZEMU SŁUŻY BADANIE? Ryc.17-3 Zasada badania izotopowego Fundamentalną zaletą metod izotopowych jest badanie czynności narządu: przepływu krwi, filtracji moczu pierwotnego, przepływu żółci w przewodach wątrobowych i tym podobne Zatem, o ile techniki rentgenograficzne lepiej obrazują strukturę narządu, trudno o lepszą technikę diagnostyczną niż sposoby izotopowe w badaniu funkcji narządów wewnętrznych. Ponadto, badania izotopowe pozwalają niejednokrotnie uniknąć wykonania badań radiologicznych obarczonych ryzykiem powikłań - połączonych z cewnikowaniem naczyń albo podawaniem jodowych środków kontrastowych (arteriografia, cholangiografia, koronarografia, urografia). Szczególnie przydatnymi badaniami izotopowymi są: Perfuzyjna i wentylacyjna scyntygrafia płuc w ocenie zaburzeń krążenia płucnego, w tym zatorowości płucnej. Perfuzyjna scyntygrafia mięśnia sercowego, jako badanie selekcjonujące i poprzedzające koronarografię (angiografia naczyń wieńcowych. Statyczna scyntygrafia wątroby w rozpoznawaniu i nadzorze przebiegu przewlekłego zapalenia wątroby. Izotopowe badania nerek w rozpoznawaniu nerkowego tła nadciśnienia. WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Wskazania są wymienione w poszczególnych rozdziałach (kości, nerki, układ nerwowy, serce i naczynia, tarczyca, wątroba). Należy jednak wymienić inne ekipy patologii, gdzie badania izotopowe także posiadają własne wykorzystanie: Scyntygrafia guzów sutka (scyntymammografia): różnicowanie delikatnych i złośliwych zmian w sutku. Scyntygrafia hormonalnie aktywnych guzów przewodu pokarmowego (carcinoid, gastrinoma, insulinoma). Scyntygrafia krwawienia z przewodu pokarmowego. Scyntygrafia nowotworów pierwotnych i przerzutowych przy użyciu przeciwciał monoklonalnych i innych znaczników onkofilnych (o powinowactwie do guzów). Scyntygrafia przełykowego zarzucania treści żołądkowej: nawracające zapalenia płuc u dzieci. Scyntygrafia przytarczyc: lokalizacja gruczolaka przytarczyc. Scyntygrafia rdzenia nadnerczy: nadciśnienie tętnicze spowodowane guzem rdzenia nadnerczy. Scyntygrafia ślinianek: guzy ślinianek, zaburzenia wydzielania śliny, w szczególności jednostronne. Scyntygrafia szpiku kostnego: -nacieczenie nowotworowe szpiku kostnego. Scyntygrafia uchyłka Meckela: krwawienie z przewodu pokarmowego, w szczególności u dzieci. Scyntygrafia żołądkowego zarzucania treści dwunastniczej: podejrzenie żółciowego zapalenia żołądka, w szczególności u dzieci. Badanie jest realizowane na zlecenie lekarza W nie wszystkich ośrodkach medycznych wykonuje się badania na życzenie pacjenta, bez skierowania, lecz i wówczas do badania kwalifikuje doktor zakładu medycyny nuklearnej wykonującego badanie. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Badania z reguły nie wymagają przygotowania. Do badania scyntygraficznego dróg żółciowych,, zarzucania treści dwunastniczej do żołądka i żołądkowej do przełyku chory powinien być na czczo - do innych badań może. Chorzy powinni mieć cewnik żylny (venflon) założony w szpitalu prowadzącym na badanie albo na miejscu,, w pracowni izotopowej. Małym dzieciom należy podać środek uspokajający celem zapewnienia nieruchomego ułożenia pod głowicą aparatu. U dzieci wskazane jest podanie środka uspokajającego BADANIA POPRZEDZAJĄCE Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania przedtem innych badań. Jeśli wykonano badania radiologiczne albo ultrasonograficzne należy dostarczyć jego rezultat lekarzowi opisującemu badanie scyntygraficzne. OPIS BADANIA Radioznacznik podaje się przeważnie dożylnie (cewnik żylny - venflon), rzadziej doustnie albo inhalacyjnie. Dożylne podanie radioznacznika jest bezbolesne, rzadko może wystąpić krótkotrwałe pieczenie w miejscu wkłucia. Wystąpienie bólu jest zjawiskiem nieprawidłowym, występuje wyłącznie przy pęknięciu żyły. Doustnie radioznacznik podaje się rzadko (badanie tarczycy) - to jest bezbarwny płyn bez smaku. Nie wszystkie pomiary scyntygraficzne zaczyna się bezpośrednio po podaniu radioznacznika (angioscyntygrafia mózgowa, badanie pierwszego przejścia, renoscyntygrafia), badanie wątroby ok. 10 min. od podania, badanie scyntygraficzne kości i statyczną scyntygrafię nerek - DMSA po 3-4 godzinach od podania radioznacznika. Pacjent w okresie od podania radioznacznika do pomiarów scyntygraficznych może wykonywać dowolne czynności; przy nie wszystkich badaniach (na przykład kości) zaleca się wypicie 0,5-1l płynu obojętnego (woda, soki) celem wydalenia z moczem resztek izotopu krążącego we krwi. Do większości badań izotopowych nie trzeba być na czczo. Wyjątkiem jest cholescyntygrafia (badanie dróg żółciowych) i izotopowe badanie żółci. W scyntygrafii perfuzyjnej pacjent spożywa śniadanie zawierające 0,5 l mleka pomiędzy podaniem radioznacznika a wykonaniem badania. Badanie scyntygraficzne wykonuje się w różnych pozycjach: zazwyczaj leżącej, rzadziej stojącej albo siedzącej. Dłonie i stopy bada się po ich położeniu na detektorze gamma kamery. Szereg narządów bada się w projekcji przedniej, tylnej i dwóch projekcjach bocznych. Do badania izotopowego nie trzeba się rozbierać. Jeśli pomiędzy głowicą aparatu a ciałem chorego znajdują się spore elementy metalowe (monety w kieszeniach, spore wisiorki na szyi, spore metalowe klamry pasków) należy je usunąć. Czas wykonywania pomiarów scyntygraficznych jest zależny od rodzaju badania i wynosi od 1 do 60 min. Rezultaty badań scyntygraficznych przekazywane są w formie opisu, z dołączonymi niekiedy wydrukami, kliszami fotograficznymi (scyntygramami). Ryc.17-4 Model badania izotopowego przy zastosowaniu scyntygrafu Ryc.17-5 Model badania izotopowego przy zastosowaniu gammakamery Ryc.17-6 Model badania izotopowego przy zastosowaniu gammakamery rotującej CZAS Badanie trwa zazwyczaj kilkadziesiąt min., w ustalonych sytuacjach nawet 2-5 dni. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Skłonność do krwawień (skaza krwotoczna). Ciąża. W okresie badania Wszelakie nagłe choroby (na przykład ból, w szczególności ból za mostkiem, duszność). Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma szczególnych zaleceń. Zaraz po badaniu izotopowym należy wypłukać z organizmu resztki izotopu poprzez wypicie 0,5-1 litra płynów obojętnych (woda, herbata, soki). Jedynie po badaniu izotopowym tarczycy należy wstrzymać się poprzez 2-3 dni z dłuższym noszeniem przy szyi małych dzieci. Wszelakie inne formy kontaktu z drugimi osobami są zupełnie nieszkodliwe. MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Brak powikłań. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Realizowane jest u chorych w każdym wieku. Nie może być realizowane u kobiet będących w ciąży i w momencie laktacji. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesięcznego, u których zaistniała sposobność zapłodnienia.ciężarnych