Definicja SIALOGRAFIA

Co oznacza SIALOGRAFIA TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Sialografia jest sposobem kontrastowego badania przewodów gruczołowych i miąższu ślinianek przy użyciu promieni rentgenowskich. Do gruczołu ślinowego i jego przewodów podaje się środek cieniujący (silnie pochłaniający promieniowanie rentgenowskie), a w dalszym ciągu wykonuje się serię zdjęć rentgenowskich. Przeważnie realizowana jest sialografia sposobem Selingera, w krórej stosuje się: cewnik polietylenowy o długości 15-20 cm, prowadnik (żyłka nylonowa dłuższa o kilka centymtrów od cewnika), igłę, strzykawkę i środek cieniujący (kontrast). CZEMU SŁUŻY BADANIE? Badanie służy uwidocznieniu całości układu przewodów zewnątrz- i wewnątrzgruczołowych (wyraźnie ukazuje przewód kluczowy z rozgałęzieniami wewnątrzgruczołowymi). Pozwala umiejscowić i określić rozległość, kształt i typ zmian chorobowych w miąższu ślinianki i w przewodach gruczołowych. WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Kamica przewodu wyprowadzającego i miąższu ślinianki. Gruźlica, kiła i promienica ślinianki. Zapalenie przewlekłe ślinianki. Nowotwory ślinianek. Badanie jest realizowane na zlecenie lekarza BADANIA POPRZEDZAJĄCE Przeglądowe radiogramy ślinianek. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Nie ma szczególnych zaleceń. Badania nie wykonuje się u osób z ostrym albo przewlekłym ropnym zapaleniem ślinianki,, uczuleniem (alergią),, u osób nadmiernie pobudliwych, znajdujących się w ciężkim stanie ogólnym albo po uprzednio przeprowadzonym badaniem radioizotopowym tarczycy. U dzieci wskazane jest podanie środka uspokajającego OPIS BADANIA Pacjent w trakcie badania siedzi. Okolicę ujścia badanej ślinianki osusza się tamponem, po czym badający wykonuje palcami masaż gruczołu ślinowego, by wywołać otwarcie i uwidocznienie ujścia przewodu. W dalszym ciągu wprowadza się koniec żyłki nylonowej z nasuniętym cewnikiem do ujścia przewodu ślinowego i przesuwając cewnik po żyłce, wprowadza się go do przewodu ślinianki na głębokość 2-3 cm. Gdy cewnik tkwi w przewodzie, usuwa się prowadnik (żyłkę), co umożliwia odpłynięcie śliny i usuwanie pęcherzyków powietrza z cewnika. W sposób kontrolowany (na ekranie monitora obserwuje się powstający obraz) wstrzykuje się bez pośpiechu środek cieniujący w ilości 1-2 ml i wykonuje zdjęcie rentgenowskie. Rutynowo wykonuje się radiogramy w pozycji bocznej, skośnej i tylno-przedniej i zdjęcia styczne w pozycji przednio-tylnej. W uzupełnieniu, zależnie od potrzeby, wykonuje się (po 20-30 min.) zdjęcia zgryzowe dla uwidocznienia przewodu podżuchwowego i zdjęcia kontrolne. W sytuacjach znacznego rozszerzenia przewodów wewnątrzgruczołowych zdjęcia kontrolne wykonuje się po kilku godzinach albo kolejnego dnia. Rezultat badania jest przekazywany w formie opisu z dołączonymi niekiedy kliszami rentgenowskimi. CZAS Badanie trwa kilkadziesiąt min. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Dolegliwości gardła, krtani i przełyku. Uczulenie (alergia). Badania radioizotopowe tarczycy przeprowadzone pośrodku ostatnich 6 miesięcy. Ciąża. W okresie badania Wszelakie nagłe choroby (na przykład ból, duszność, nudności). Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma szczególnych zaleceń. MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU W rzadkich sytuacjach może dojść do pozaprzewodowego podania środka cieniującego, co skutkuje przedostanie się kontrastu do tkanek miękkich (może wystąpić na przykład obrzęk, przerwanie przewodu ślinianek). Mogą wystąpić także (rzadko) omdlenia u osób starszych, osób nadmiernie pobudliwych albo przy szybkim podawaniu środka cieniującego w nadmiernej ilości. Sporadycznie stwierdza się symptomy uczulenia na środek kontrastowy (zawierający jod) w formie wysypki. Jeżeli jest taka potrzeba, badanie może być okresowo powtarzane. Realizowane jest u pacjentów w każdym wieku. Nie może być realizowane u kobiet w ciąży. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesięcznego, u których zaistniała sposobność zapłodnienia