Definicja Osteoporoza
Co to jest Osteoporoza:
Dolegliwość Osteoporoza OPIS: wieloprzyczynowa dolegliwość szkieletu cechująca się sporą stratą tkanki kostnej i zaburzeniami mikroarchitektoniki szkieletu powodującymi wystąpienie skłonności do atraumatycznych złamań kręgosłupa, bliższej nasady kości udowej, dystalnej części kości promieniowej, bliższej części kości ramiennej, ramion kości łonowej i żeber; postacie dolegliwości: osteoporoza pomenopauzalna (typu l): najczęstsza postać u kobiet rasy białej i orientalnej; wywołana nadmiernym i przedłużonym przyspieszeniem resorpcji kości w następstwie menopauzalnego wygaśnięcia wydzielania estrogenów, osteoporoza inwolucyjna (typu II): występuje u obu płci ponad 75 roku źycia; wywołana dyskretnym, przedłużonym zachwianiem równowagi pomiędzy stopniem resorpcji i stopniem tworzenia kości; regularnie występuje postać mieszana obu typów, osteoporoza idiopatyczna: rzadka postać pierwotnej osteoporozy, występująca u kobiet przed menopauzą i u mężczyzn przed 75 rokiem życia; nie jest wywołana wtórnymi powodami ani czynnikami zagrożenia powodującymi utratę kości; powody nieznane, osteoporoza młodzieńcza: rzadka postać o różnym nasileniu występująca u dzieci przed okresem dojrzewania; dolegliwość samoograniczająca się z ustaniem występowania złamań w momencie pokwitania; powód nieznana, wtórna osteoporoza: nasilona strata kości wystarczająca do spowodowania atraumatycznych złamań na skutek takich czynników zewnętrznych, jak: nadmiar kortykosteroidów, reumatoidalne zapalenie stawów, przewlekłe dolegliwości nerek i wątroby, zespoły złego wchłaniania, układowa mastocytoza, nadczynność przytarczyc, nadczynność tarczycy, różnorodny hipogonadyzm i inne. Uwarunkowania genetyczne: u części pacjentów opisywano rodzinną skłonność do uzyskania suboptymalnej masy szkieletu w trakcie wzrastania i do szybkiej straty tkanki kostnej po menopauzie; ponadto osteoporoza jest u rasy białej i orientalnej częstsza niż u czarnej i latynoskiej. Częstość występowania: łącznie u 30-40% kobiet, 5-15% mężczyzn, częstość osteoporozy idiopatycznej i młodzieńczej nieokreślona, wtórna osteoporoza łącznie u 5-10% obu płci. Wiek: od 8 roku życia do wieku podeszłego, zależnie od typu. Płeć: częściej u kobiet. Powody: pomenopauzalna (typ l): niedobór estrogenów, inwolucyjna (typ II): nieznana, idiopatyczna: nieznana, młodzieńcza: nieznana, wtórna: różne, jednakże strata tkanki kostnej jest nieuchronnym następstwem starzenia się, osteoporoza występuje wiele częściej u osób, które nie osiągnęły optymalnej szczytowej masy kostnej w trakcie wzrastania albo w dalszym ciągu traciły ją szybciej w następstwie pomenopauzy i/albo inwolucji bądź stanów chorobowych/czynników zagrożenia zwiększających utratę tkanki kostnej. Impulsy RYZYKA: dietetyczne - niewystarczające spożycie wapnia, nadmierne fosforanów/białka; niewystarczające spożycie wit. D w podeszłym wieku, fizyczne - unieruchomienie, siedzący tryb życia, środowiskowe - alkohol, papierosy, kawa, dolegliwości - dolegliwości przewlekłe, endokrynopatie (zobacz wtórne osteoporozy), jatrogenne - kortykosteroidy, nadmierna substytucja hormonów tarczycy, przewlekłe wykorzystywanie heparyny, chemioterapia, diuretyki pętlowe, leki przeciwdrgawkowe, napromieniowanie, genetyczne/rodzinne - suboptymalna masa kości w momencie dojrzewania, rodzinna szybka strata tkanki kostnej. TRYB LECZENIA: zazwyczaj ambulatoryjny, hospitalizacja w przypadku ostrego bólu pleców, szczególnie przy nowych złamaniach kręgosłupa, i pilnego leczenia złamań odcinka bliższego kości udowej i miednicy, pielęgnacja albo opieka domowa może być potrzebna po złamaniach obwodowych LECZENIE OGÓLNE: jak w razie bólu i kalectwa, leki przeciwbólowe, fizykoterapia. AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA: utrzymać ruchliwy tryb życia, spacery 1,5-2 km dwa razy na dzień, stosunkowo możliwości pływanie, jazda na rowerze z trzema kółkami, unikać wysiłku fizycznego i zachowań, które mogą zwiększać ucisk i siłę mechaniczną działającą na kręgosłup i obwodowe części kości, rehabilitacja skurczów mięśni przykręgosłupowych i zachęcanie do spacerów. DIETA: dieta redukcyjna u otyłych, spożycie 1500 mg wapnia na dzień ze wszystkich źródeł, jeżeli nie występuje hiperkalciuria albo kamica nerkowa w wywiadzie, unikać nadmiernego spożycia fosforanów i białka, na przykład unikać napojów zawierających kwas fosforanowy i nadmiernego spożycia mięsa, 400-800 j.m.wit. D na dzień. POWIKŁANIA: ciężki unieruchamiający ból, symptomy neurologiczne grzbietowo-lędźwiowe, wtórne w relacji do złamania kręgu (rzadkie), inwalidztwo, zgon, wtórne w relacji do powikłanego złamania bliższej nasady kości udowej. PRZEBIEG Dolegliwości I ROKOWANIE: u 70% pacjentów leczenie prowadzi do stabilizacji objawów szkieletowych, w części przypadków nieznaczny przyrost masy kostnej, złagodzenie bólów, powiększona ruchliwość, 2-30% złamań nasady bliższej kości udowej prowadzi do stanu wymagającego przewlekłej opieki i/albo do przedwczesnego śmierci na skutek powikłań pomimo leczenia