Definicja Zaćma

Co to jest Zaćma: Dolegliwość Zaćma OPIS: to jest każde zmętnienie soczewki, umiejscowione albo uogólnione; jest kluczową powodem ślepoty na świecie, występuje mniej więcej u 17 mln osób; związana z wiekiem ("starcza") - powyżej 90%, wrodzona -1/250 noworodków, 10-38% ślepoty pośród dzieci, toksyczna - pokarmowa, występująca w schorzeniach ogólnych, na przykład w dystrofii miotonicznej, atopowym zapaleniu skóry, metaboliczna - w cukrzycy, hipokalcemii, w chorobie Wilsona, wikłająca - wtórna w relacji do innych chorób oka, na przykład do zapalenia błony naczyniowej (w młodzieńczym reumatoidalnym zapaleniu stawów, sarkoidozie i tym podobne); wtórna także w relacji do guzów wewnątrzgałkowych, pourazowa - wpływ temp. (podczerwień), porażenie prądem elektrycznym, promieniowanie, wstrząśnienie, zranienia przenikające gałki oczne, ciała obce wewnątrzgałkowe. Uwarunkowania genetyczne: zaćmy powiązane z wiekiem nie mają określonego modelu dziedziczenia, wrodzone czasami są skojarzone na przykład z dziedziczno-rodzinnymi schorzeniami ogólnymi na przykład zespół Laurence'a-Moona-Biedla, z zespołami związanymi z nieprawidłowościami chromosomalnymi (zespół Downa). Częstość występowania: 5% w wieku 52-62, 46% w wieku 75-85 ma znaczącą utratę widzenia (5/7 albo w większym stopniu), 92% w wieku 75-85 ma pewnego stopnia zmętnienia w soczewkach. Wiek: zależy od typu zaćmy. Płeć: jednakowo regularnie u obu płci. Symptomy: zaćma związana z wiekiem: zamglone widzenie, zniekształcenie obrazu, problemy z ostrością wzroku w jasnym świetle albo prowadzeniem samochodu w nocy (oślepienie), upadki albo wypadki, urazy (na przykład złamanie szyjki kości udowej), symptomy przedmiotowe: zmętnienia soczewki właściwe z symptomami podmiotowymi; wrodzona: zmętnienia w soczewce obecne już przy urodzeniu albo w 3 pierwszych miesiącach życia, regularnie bezobjawowa albo zauważona poprzez rodziców nieuwaga wzrokowa dziecka bądź zez (leniwe oko), leukokoria (biały refleks ze źrenicy), zez, oczopląs, symptomy towarzyszące zespołom (jak w zespole Downa czy w zespole poróżyczkowym), niepoprawny rezultat badania ostrości wzroku w jednym albo obu oczach, uwaga: należy zawsze wykluczyć obecność guza wewnątrzgałkowego; inicjalne rozpoznanie i leczenie retinoblastoma mogą uratować życie; inne rodzaje zaćmy: mogą się objawiać obniżoną ostrością wzroku, zgromadzenie właściwego wywiadu może pomóc w rozpoznaniu. Powody: zaćma związana z wiekiem: ciągłe (poprzez całe życie) powstawanie następnych warstw włókien soczewki doprowadza do stworzenia twardego, odwodnionego jądra soczewki, które osłabia widzenie (zaćma jądrowa), starzenie się skutkuje zmiany równowagi biochemicznej i osmotycznej wymaganej do utrzymania przejrzystości soczewki; warstwy zewnętrzne zwiększają uwodnienie i stają się nieprzejrzyste, obniżając ostrość wzroku; wrodzona: zazwyczaj nieznana, leki (wykorzystywanie kortykosteroidów w pierwszym trymestrze ciąży, sulfonamidy i tym podobne), metaboliczna - cukrzyca u matki, galaktozemia płodu, zakażenie wewnątrzmaciczne - w pierwszym trymestrze ciąży (różyczka, zakażenie wirusem herpes, świnka), niedożywienie wewnątrzmaciczne, inne rodzaje zaćmy: brak równowagi biochemicznej i osmotycznej przeważnie narusza przejrzystość soczewki, miejscowe zmiany rozmieszczenia białek soczewki prowadzą do rozproszenia światła i dają obraz zmętnień. TRYB LECZENIA: ambulatoryjne albo szpitalne leczenie chirurgiczne. Impulsy RYZYKA: podeszły wiek, obecność usposabiających schorzeń. LECZENIE OGÓLNE: zaćma związana z wiekiem: gdyż zaawansowana zaćma rozwija się etapowo, pacjent może nie być świadomy, w jakim stopniu wpłynęło to na zmianę jego trybu życia; pacjent może nie sygnalizować jakichkolwiek problemów, nawet wtedy gdy doktor stwierdza już rozwiniętą zaćmę; z racji na to ocena zaćmy wymaga zamiany informacji między lekarzem a pacjentem, ocena przedchirurgiczna dokonywana poprzez lekarza pierwszego kontaktu obejmuje: badanie przedmiotowe, badania laboratoryjne (morfologię, stężenie elektrolitów, EKG); u pacjentów stosujących leki przeciwzakrzepowe niezbędne może być okresowe zaprzestanie ich stosowania 1 tydz. przed leczeniem operacyjnym; nie zawsze to jest niezbędne, należy więc ten temat omówić z lekarzem okulistą. POSTĘPOWANIE CHIRURGICZNE: zaćma związana z wiekiem: usuwanie chirurgiczne zaćmy jest wskazane, gdy osłabia ona widzenie w stopniu upośledzającym pacjenta, wpływa na jego tryb życia i realizowany zawód albo stwarza ryzyko urazu, gdyż do rozwoju zaawansowanej zaćmy dochodzi etapowo, pacjent może nie być świadomy, w jakim stopniu wpłynęła ona na zmianę jego trybu życia; z tego powodu ocena zaćmy wymaga współpracy lekarza i pacjenta, metoda operacyjna - zaćmy nie można usunąć laserem; przewarzająca część technik operacyjnych obejmuje wszczepienie sztucznej soczewki natychmiast po usunięciu zaćmy, znieczulenie - zwykle miejscowe, z udziałem anestezjologa monitorującego czynności życiowe, ocena przedchirurgiczna dokonywana poprzez lekarza pierwszego kontaktu obejmuje: badanie przedmiotowe, badania laboratoryjne (morfologię, stężenie elektrolitów, EKG); u pacjentów stosujących leki przeciwzakrzepowe niezbędne może być okresowe zaprzestanie ich stosowania 1 tydzień przed leczeniem operacyjnym; nie zawsze to jest niezbędne, więc temat ten należy omówić z lekarzem okulistą, opieka pooperacyjna - zwykle łuska ochronna na oko, miejscowo antybiotyki i steroidy; poprzez kilka tygodni należy unikać podnoszenia ciężkich elementów, skłonów; zaćma wrodzona leczenie bazuje na chirurgicznym usunięciu zaćmy; u noworodków może być niezbędne w celu pomniejszenia ryzyka stworzenia niedowidzenia dużego stopnia - leczenie operacyjne w momencie kilku dni po urodzeniu; kontrowersyjne jest wszczepianie sztucznych soczewek wewnątrzgałkowych, opieka pooperacyjna - długofalowy program zasłaniania oka dobrze widzącego w celu zapobieżenia postępowi niedowidzenia; rekomendowana korekcja refrakcji oka operowanego, wielokrotne powtarzanie badania; opieka pooperacyjna jest trudnym wyzwaniem dla lekarza i rodziców. ZAPOBIEGANIE: wykorzystywanie okularów chroniących przed światłem ultrafioletowym, szczególnie w klimacie cechującym się sporym natężeniem promieniowania słonecznego, może opóźnić rozwój zaćmy, lecz nie zostało to do dziś udowodnione, antyutleniacze (wit. C, E i tym podobne) są teoretycznie korzystne, nie to jest jednak potwierdzone. POWIKŁANIA: ślepota. PRZEBIEG: po usunięciu zaćmy rokowanie co do widzenia jest dobre, jeżeli nie było przedtem dolegliwości oczu, w zaćmach wrodzonych rokowanie jest regularnie złe (z racji na wysokie ryzyko rozwoju niedowidzenia)