Definicja Frustracja
Co to znaczy Frustracja:
to zespół przykrych emocji związanych z niemożnością realizacji potrzeby albo osiągnięciu określonego celu. Czasem frustrację definiuje się jako każdą sytuację, która wywołuje niemiłe reakcje: ból, gniew, złość, nudę, irytację, lęk i inne formy dyskomfortu. W innych wypadkach jako reakcję na przeszkodę w osiąganiu celu, do którego się dąży. Np. będę silnie sfrustrowany jeżeli drzwi autobusu, do którego biegnę, zamkną mi się tuż przed nosem.
W psychoanalizie traktuje się frustrację (a więc niemożność zaspokojenia popędów i potrzeb) jako czynnik postępowy, który przyczynia się do dojrzewania osobowości. Jeżeli dziecko nie przeżywa frustracji, następuje fiksacja rozwojowa, podobnie jest wtedy, gdy frustracji jest zbyt sporo.
Psychologowie społeczni są zdania, iż siła frustracji zależy od kilku czynników:
Zaskoczenie. Gdy frustracja jest niespodziewana, jest silniejsza. Frustrację, której się spodziewamy, jest łatwiej znieść. Przez wzgląd na tym nie wszystkie osoby tworzą odpowiednie nastawienie (patrz: obronny pesymizm), którego zadaniem jest obrona przed niespodziewaną frustracją. Zwyczajnie spodziewają się porażek zamiast sukcesów - "i tak mi się nie uda". W ten sposób chronią się przed ewentualnymi frustracjami. Niestety taka postawa jest również demotywująca i powiększa szanse porażki. Skrajną metodą obrony jest samoutrudnianie.
Oczekiwania co do celu. Jeżeli są wysokie, przeżywamy silniejszą frustrację, gdy cel jest nieosiągalny. Podobnie, czasem próbujemy poradzić sobie z ewentualną porażką przez obniżanie oczekiwań - "nie zależy mi". Z tego powodu ludzie czasem nie przygotowują się do faktycznie istotnych dla siebie momentów - np. idą na rozmowę kwalifikacyjną nieprzygotowani na pytanie: "Ile chcesz zarabiać?"
Frustracja niezrozumiała. jest silniejsza niż taka, którą kojarzymy i wiemy dlaczego miała miejsce. Np., jeżeli rodzic wyjaśnia dziecku pewne zakazy, mniej frustruje, z kolei jeżeli są one opatrzone komentarzem "nie ponieważ nie", wtedy dziecko będzie bardziej sfrustrowane. Rozumienie powinno się jednak pojawiać przed pojawieniem się frustracji. Rozumienie po fakcie jest mniej uspokajające.
Wcześniejsze frustracje. Frustracje nakładają się. Wcześniejsze frustracje mogą powodować, iż bieżąca wydaje się nam bardzo silna. Człowiek nie spostrzega jednak subiektywnie ciągu nakładających się frustracji, zazwyczaj ma wrażenie, iż ostatnie wydarzenie jest najsilniej frustrujące. (patrz także: teoria transferu pobudzenia)
Bliskość celu. Im bliżej był cel, którego nie udaje się nam osiągnąć, tym większa frustracja.
Deprywacja to jest zdarzenie podobnego braku zaspokojenia albo niemożności osiągnięcia celu, jednak we frustracji jesteśmy przekonani, iż pożądany cel jest możliwy do osiągnięcia. W deprywacji cel ten jest subiektywnie niemożliwy do osiągnięcia. Dlatego np. te dzieci, którym odmawia się komputera, lecz które wiedzą, iż rodzice nie mogą go kupić, przeżywają deprywację, te zaś które sądzą, iż rodzice mogliby go kupić (na przykład dlatego, ze kiedyś obiecywali), przeżywają frustrację.
Frustracja prowadzi do kilku konsekwencji:
Próby pokonania przeszkody. Jeżeli się one nie powiodą pojawia się:
- Agresja
- Regresja
- Apatia
W psychoanalizie traktuje się frustrację (a więc niemożność zaspokojenia popędów i potrzeb) jako czynnik postępowy, który przyczynia się do dojrzewania osobowości. Jeżeli dziecko nie przeżywa frustracji, następuje fiksacja rozwojowa, podobnie jest wtedy, gdy frustracji jest zbyt sporo.
Psychologowie społeczni są zdania, iż siła frustracji zależy od kilku czynników:
Zaskoczenie. Gdy frustracja jest niespodziewana, jest silniejsza. Frustrację, której się spodziewamy, jest łatwiej znieść. Przez wzgląd na tym nie wszystkie osoby tworzą odpowiednie nastawienie (patrz: obronny pesymizm), którego zadaniem jest obrona przed niespodziewaną frustracją. Zwyczajnie spodziewają się porażek zamiast sukcesów - "i tak mi się nie uda". W ten sposób chronią się przed ewentualnymi frustracjami. Niestety taka postawa jest również demotywująca i powiększa szanse porażki. Skrajną metodą obrony jest samoutrudnianie.
Oczekiwania co do celu. Jeżeli są wysokie, przeżywamy silniejszą frustrację, gdy cel jest nieosiągalny. Podobnie, czasem próbujemy poradzić sobie z ewentualną porażką przez obniżanie oczekiwań - "nie zależy mi". Z tego powodu ludzie czasem nie przygotowują się do faktycznie istotnych dla siebie momentów - np. idą na rozmowę kwalifikacyjną nieprzygotowani na pytanie: "Ile chcesz zarabiać?"
Frustracja niezrozumiała. jest silniejsza niż taka, którą kojarzymy i wiemy dlaczego miała miejsce. Np., jeżeli rodzic wyjaśnia dziecku pewne zakazy, mniej frustruje, z kolei jeżeli są one opatrzone komentarzem "nie ponieważ nie", wtedy dziecko będzie bardziej sfrustrowane. Rozumienie powinno się jednak pojawiać przed pojawieniem się frustracji. Rozumienie po fakcie jest mniej uspokajające.
Wcześniejsze frustracje. Frustracje nakładają się. Wcześniejsze frustracje mogą powodować, iż bieżąca wydaje się nam bardzo silna. Człowiek nie spostrzega jednak subiektywnie ciągu nakładających się frustracji, zazwyczaj ma wrażenie, iż ostatnie wydarzenie jest najsilniej frustrujące. (patrz także: teoria transferu pobudzenia)
Bliskość celu. Im bliżej był cel, którego nie udaje się nam osiągnąć, tym większa frustracja.
Deprywacja to jest zdarzenie podobnego braku zaspokojenia albo niemożności osiągnięcia celu, jednak we frustracji jesteśmy przekonani, iż pożądany cel jest możliwy do osiągnięcia. W deprywacji cel ten jest subiektywnie niemożliwy do osiągnięcia. Dlatego np. te dzieci, którym odmawia się komputera, lecz które wiedzą, iż rodzice nie mogą go kupić, przeżywają deprywację, te zaś które sądzą, iż rodzice mogliby go kupić (na przykład dlatego, ze kiedyś obiecywali), przeżywają frustrację.
Frustracja prowadzi do kilku konsekwencji:
Próby pokonania przeszkody. Jeżeli się one nie powiodą pojawia się:
- Agresja
- Regresja
- Apatia