Definicja Racjonalizacja

Co to znaczy Racjonalizacja: (od z łaciny ratio, rozum) - w psychologii jeden z systemów obronnych - z pozoru racjonalne uzasadnianie po fakcie swoich decyzji i postaw, kiedy prawdziwe motywy pozostają schowane, regularnie również przed swoją świadomością.
Przykład: Matka krzyczy na dziecko. Sądzi, iż przyczyną jest niegrzeczne zachowanie dziecka. W rzeczywistości identyczne zachowanie u dziecka nigdy jej nie przeszkadzało, a prawdziwym przyczyną jest strach przed wyrzuceniem z pracy. Matka dlatego czuje się lepiej (uniknięcie frustracji - może mieć poczucia winy za wyładowanie się na dziecku), lecz dziecko niesłusznie cierpi (zniekształcenie rzeczywistości).
Dwie typowe odmiany racjonalizacji zostały nazwane "kwaśnymi winogronami" i "słodkimi cytrynami".
- Kwaśne winogrona to uznawanie za nieważny celu, którego nie osiągnęliśmy.
- Słodkie cytryny to wmawianie sobie, iż przykre zdarzenia i sytuacje, będące naszym udziałem są w rzeczywistości przyjemne. Ta forma racjonalizacji znana jest także pod nazwą pozytywnego myślenia.
Przykład: Chciałeś kupić auto sportowe, a małżonka wana. Kupiłeś wana więc udowadniasz sobie, iż wan jest lepszy