Definicja Urojenia
Co to znaczy Urojenia:
zaburzenia treści myślenia opierające na fałszywych przekonaniach, błędnych sądach, odpornych na wszelaką argumentację i podtrzymywane mimo obecności dowodów wskazujących na ich nieprawdziwość. Obecne w wielu psychozach, w tym w przebiegu schizofrenii. Szczególnie rozbudowany mechanizm urojeń charakteryzuje schizofrenię paranoidalną. Treść urojeń regularnie nie odpowiada poziomowi wiedzy chorego.
Urojenia, podobnie jak między innymi omamy, zalicza się do tak zwanych objawów pozytywnych (wytwórczych), bo stanowią wyraźne odchylenie od normalnych mechanizmów poznawczych, w odróżnieniu do objawów negatywnych, które wyrażają brak albo obniżenie normalnych reakcji u chorego.
Fundamentalne kategorie urojeń
wielkościowe - przekonanie o szczególnej ważności własnej osoby, na przykład chory uważa iż sam jest/był ogromną osobistością, albo także iż jest nikomu nieznanym doradcą, przyjacielem albo kimś szczególnym dla jakiejś ważnej osoby (prezydenta króla itp). Urojenia niekoniecznie muszą się tyczyć osoby która je wypowiada. Mogą one odnosić się do rzekomego dalekiego przodka chorego, który sam był bardzo sławny albo był doradcą jakiejś ważnej osoby.
urojenie bogactwa albo biedy
urojenia oddziaływania (wpływu) - przekonanie, iż myśli i zachowanie danej osoby są kontrolowane z zewnątrz (na przykład dzięki hipnozy, telepatii, zaawansowanych technicznie elementów); (zbliżone do tego typu są urojenia owładnięcia - przekonanie, iż chory został owładnięty poprzez jakąś siłę, która kieruje jego myślami, zachowaniami i tym podobne)
prześladowcze - (najczęstsze) przekonanie o nieustannym zagrożeniu ze strony mniej albo bardziej sprecyzowanych wrogich choremu sił, przekonanie, iż jednostka jest ofiarą prześladowań. Zazwyczaj poprzedzają je urojenia ksobne;
ksobne (odnoszenia) - przekonanie, iż chory jest obiektem szczególnego zainteresowania otoczenia, jednostka uważa, iż niewinne uwagi i zachowania innych osób odnoszą się do niej, na przykład ludzie na ulicy rozmawiają właśnie o niej, spiker w radio czyni aluzje na jej temat, osoby posiadające czerwone przedmioty ubioru należą do wrogiego choremu stowarzyszenia etc.
urojenia depresyjne, obecne w zespołach depresyjnych o różnej etiologii, które obejmują urojenia grzeszności i winy, samoponiżania, pokrzywdzenia, zubożenia, samooskarżające, nihilistyczne (chory uważa, iż jego ciało znika, iż jest martwy i tym podobne);
urojenia hipochondryczne;
urojenia zazdrości, w pewien sposób podobne do urojeń prześladowczych. Przeważnie odnoszą się do rzekomo popełnionej zdrady małżeńskiej. Chory może interpretować drobne fakty i zachowania jako jej dowody. Urojenia te występują w przebiegu takich chorób, jak na przykład psychozy starcze, schizofrenia paranoidalna czy paranoja alkoholowa.
urojenia zniekształcenia ciała (dysmorfofobia) - przeważnie to są przekonania o zniekształceniu własnej twarzy.
Regulacja urojeń pod względem systematyki
łatwe - pojedyncze albo rozwinięte o charakterze syntymimicznym albo katamimicznym, które są jedynie prostą interpretacją albo rozwinięciem innych objawów takich jak omamy bez tendencji do ich systematyzowania bądź dezintegracji;
paranoiczne - usystematyzowane, tworzące zwarty konstrukt myślowy; charakterystyczne w pierwszej kolejności dla paranoi;
paranoidalne - nieusystematyzowane, wielowątkowe;
niespójne - wypowiedzi chorego nie wiążą się ze sobą, jego twierdzenia są uderzająco nielogiczne; typowe dla porażenia postępującego;
oniryczne - niekonsekwentne, zmienne i silnie angażujące emocjonalnie chorego urojenia w relacji do których, pomimo poczucia aktywnego udziału pacjent zachowuje się w miarę biernie (szczególnie, iż treścią ich są zwykle wydarzenia dramatyczne). Całość przypomina pragnienie senne. Ten nietypowy typ urojeń stanowi formę przejściową pomiędzy omamami a typowymi urojeniami.
Do leczenia chorób gdzie występują urojenia stosuje się neuroleptyki
Urojenia, podobnie jak między innymi omamy, zalicza się do tak zwanych objawów pozytywnych (wytwórczych), bo stanowią wyraźne odchylenie od normalnych mechanizmów poznawczych, w odróżnieniu do objawów negatywnych, które wyrażają brak albo obniżenie normalnych reakcji u chorego.
Fundamentalne kategorie urojeń
wielkościowe - przekonanie o szczególnej ważności własnej osoby, na przykład chory uważa iż sam jest/był ogromną osobistością, albo także iż jest nikomu nieznanym doradcą, przyjacielem albo kimś szczególnym dla jakiejś ważnej osoby (prezydenta króla itp). Urojenia niekoniecznie muszą się tyczyć osoby która je wypowiada. Mogą one odnosić się do rzekomego dalekiego przodka chorego, który sam był bardzo sławny albo był doradcą jakiejś ważnej osoby.
urojenie bogactwa albo biedy
urojenia oddziaływania (wpływu) - przekonanie, iż myśli i zachowanie danej osoby są kontrolowane z zewnątrz (na przykład dzięki hipnozy, telepatii, zaawansowanych technicznie elementów); (zbliżone do tego typu są urojenia owładnięcia - przekonanie, iż chory został owładnięty poprzez jakąś siłę, która kieruje jego myślami, zachowaniami i tym podobne)
prześladowcze - (najczęstsze) przekonanie o nieustannym zagrożeniu ze strony mniej albo bardziej sprecyzowanych wrogich choremu sił, przekonanie, iż jednostka jest ofiarą prześladowań. Zazwyczaj poprzedzają je urojenia ksobne;
ksobne (odnoszenia) - przekonanie, iż chory jest obiektem szczególnego zainteresowania otoczenia, jednostka uważa, iż niewinne uwagi i zachowania innych osób odnoszą się do niej, na przykład ludzie na ulicy rozmawiają właśnie o niej, spiker w radio czyni aluzje na jej temat, osoby posiadające czerwone przedmioty ubioru należą do wrogiego choremu stowarzyszenia etc.
urojenia depresyjne, obecne w zespołach depresyjnych o różnej etiologii, które obejmują urojenia grzeszności i winy, samoponiżania, pokrzywdzenia, zubożenia, samooskarżające, nihilistyczne (chory uważa, iż jego ciało znika, iż jest martwy i tym podobne);
urojenia hipochondryczne;
urojenia zazdrości, w pewien sposób podobne do urojeń prześladowczych. Przeważnie odnoszą się do rzekomo popełnionej zdrady małżeńskiej. Chory może interpretować drobne fakty i zachowania jako jej dowody. Urojenia te występują w przebiegu takich chorób, jak na przykład psychozy starcze, schizofrenia paranoidalna czy paranoja alkoholowa.
urojenia zniekształcenia ciała (dysmorfofobia) - przeważnie to są przekonania o zniekształceniu własnej twarzy.
Regulacja urojeń pod względem systematyki
łatwe - pojedyncze albo rozwinięte o charakterze syntymimicznym albo katamimicznym, które są jedynie prostą interpretacją albo rozwinięciem innych objawów takich jak omamy bez tendencji do ich systematyzowania bądź dezintegracji;
paranoiczne - usystematyzowane, tworzące zwarty konstrukt myślowy; charakterystyczne w pierwszej kolejności dla paranoi;
paranoidalne - nieusystematyzowane, wielowątkowe;
niespójne - wypowiedzi chorego nie wiążą się ze sobą, jego twierdzenia są uderzająco nielogiczne; typowe dla porażenia postępującego;
oniryczne - niekonsekwentne, zmienne i silnie angażujące emocjonalnie chorego urojenia w relacji do których, pomimo poczucia aktywnego udziału pacjent zachowuje się w miarę biernie (szczególnie, iż treścią ich są zwykle wydarzenia dramatyczne). Całość przypomina pragnienie senne. Ten nietypowy typ urojeń stanowi formę przejściową pomiędzy omamami a typowymi urojeniami.
Do leczenia chorób gdzie występują urojenia stosuje się neuroleptyki