Definicja BADANIE RADIOLOGICZNE GÓRNEGO ODCINKA PRZEWODU POKARMOWEGO

Co oznacza BADANIE RADIOLOGICZNE GÓRNEGO ODCINKA PRZEWODU POKARMOWEGO Badanie nazywane jest także: BADANIE KONTRASTOWE PRZEŁYKU, ŻOŁĄDKA I DWUNASTNICY TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA W celu uwidocznienia górnego odcinka przewodu pokarmowego jest to przełyku, żołądka i dwunastnicy podaje się doustnie środek cieniujący zwany barytem (siarczan baru), który pochłania promieniowanie rentgenowskie. Preparat ten wnika między fałdy śluzówki przewodu pokarmowego. Obracając chorego w pozycji stojącej albo leżącej (zależnie od etapy badania radiologicznego) uzyskuje się dobre pokrycie całej błony śluzowej żołądka i dobór najlepszych projekcji. W dalszym ciągu, po przepuszczeniu wiązki promieniowania rentgenowskiego poprzez ciało badanego, wykonuje się dokumentację zdjęciową. Uzyskany obraz jest "odlewem" kształtu zakontrastowanego przewodu pokarmowego. Badanie przełyku, żołądka i dwunastnicy przeprowadza się równocześnie. Bardzo regularnie, prócz wykonywania dokumentacji badania w formie serii zdjęć rentgenowskich, przeprowadza się również radioskopię. Dzięki stosowanej aparaturze możliwa jest wymiana obrazu radiologicznego na sygnał wizyjny (stąd nazwa radioskopia), który jest rejestrowany na ekranie monitora. Daje to sposobność oceny zmian obrazu radiologicznego badanych struktur przewodu pokarmowego w okresie. CZEMU SŁUŻY BADANIE? Badanie służy uwidocznieniu na serii zdjęć radiologicznych zmian zarysów (ubytki i naddatki cieniowe) i sztywność ścian. Badanie może być wspomagane badaniem radioskopowym - nie tylko w celu doboru optymalnej projekcji, lecz także diagnostyki zaburzeń czynnościowych przewodu pokarmowego. W badaniu żołądka odznacza się: metodę jednokontrastową polegającą na podaniu małej ilości środka cieniującego w celu uwidocznienia fałdów błony śluzowej; sposób dwukontrastowa, gdy prócz kontrastu podaje się do żołądka powietrze, jest użytkowana w celu uwidocznienia szczegółów powierzchni błony śluzowej i najmniejszych jej przedmiotów - pól żołądkowych, a dopiero na drugim miejscu zwraca się uwagę na światło i zarys ścian żołądka. Wymienionych metod nie można użytkować równocześnie z dobrym efektem, gdyż każda z nich wymaga innej gęstości barytu. Badanie dwukontrastowe żołądka wykazuje największą wykrywalność owrzodzeń w jego obrębie, zbliżoną do skuteczności metod endoskopowych (wziernikowania). Należy jednak zdawać sobie sprawę, iż w razie badań radiologicznych nie ma możliwości rozpoznania płaskich zmian śluzówki widocznych endoskopowo, uniknięcia występowania wieloznaczności obrazu radiologicznego i określenia rozpoznania histopatologicznego. Badanie radioskopowe przewyższa jednak endoskopię przy ocenie czynności przełyku i dalszego odcinka przewodu pokarmowego. Normalnie także przepuklinę rozworu przełykowego rozpoznaje się łatwiej i pewniej radiologicznie aniżeli endoskopowo. Badanie kontrastowe górnego odcinka przewodu pokarmowego można prowadzić dalej, obserwując stopniowe wypełnianie się jelita cienkiego a później jelita grubego. Badanie to nazywa się pasażem. WSKAZANIA DO WYKONYWANIA BADANIA Symptomy kliniczne patologii górnego odcinka przewodu pokarmowego, gdy nie ma możliwości wykonania badania endoskopowego albo są do niego przeciwwskazania. Zastrzeżenia diagnostyczne w badaniu endoskopowym górnego odcinka przewodu pokarmowego albo gdy badanie radiologiczne ma być uzupełnieniem badania endoskopowego, na przykład przy podejrzeniu przepukliny rozworu przełykowego, ocenie fali perystaltycznej (ruchów ściany przewodu pokarmowego). Podejrzenie chorób jelita cienkiego. Badanie jest realizowane na zlecenie lekarza SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania przedtem innych badań. Dzień przed badaniem chory nie może jeść kolacji; na badanie zgłasza się na czczo. Gdy badanie jest realizowane po południu, pacjent może zjeść lekką kolację i od rana pozostaje na czczo, aż do badania. W dniu badania pacjent nie powinien palić papierosów. OPIS BADANIA Badanie zaczyna się od podania pacjentowi ok. 50 ml zawiesiny barytu. W dalszym ciągu, obracając pacjenta wokół długiej osi ciała badający wykonuje dokumentację zdjęciową pomagając sobie radioskopią przy obserwacji nie wszystkich faz badania. Pacjent badany jest w pozycji stojącej i w pozycji leżącej. W nie wszystkich momentach badający stosuje dozowany ucisk nie wszystkich miejsc powłok brzusznych, by uzyskać konieczną liczba środka cieniującego na powierzchni śluzówki i by móc uwidocznić nie wszystkie fragmenty przewodu pokarmowego. Rezultat badania przekazywany jest w formie opisu, niekiedy z dołączonymi zdjęciami radiologicznymi. CZAS Badanie trwa kilkanaście min. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Przyjęcie żadnych leków w dniu badania. Ciąża. W okresie badania Wszelakie nagłe choroby (na przykład ból). Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma szczególnych zaleceń. MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Brak powikłań. Jeżeli jest taka potrzeba, badanie może być okresowo powtarzane. Realizowane jest u pacjentów w każdym wieku. Nie może być realizowane u kobiet w ciąży. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesiączkowego, u których zaistniała sposobność zapłodnienia