Definicja ENDOSKOPOWA CHOLANGIOPANKREATOGRAFIA WSTECZNA
Co oznacza
ENDOSKOPOWA CHOLANGIOPANKREATOGRAFIA WSTECZNA Badanie nazywane jest także: ECPW, ERCP, (ENDOSCOPIC RETROGRADE CHOLANGIOPANCREATOGRAPHY) TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA ECPW jest połączeniem sposoby endoskopowej i radiologicznej. W pierwszym etapie badania wprowadza się fiberoskop (duodenoskop) do dwunastnicy. W dalszym ciągu, po znalezieniu ujścia dróg żółciowych i trzustkowych, podaje się cienkim cewnikiem środek cieniujący (kontrast) - wielokrotnie silniej pochłaniający promienie rentgenowskie niż tkanki otaczające. Pod monitorem rentgenowskim obserwuje się powstający obraz "odlewu" wymienionych struktur anatomicznych i wykonuje się radiologiczną dokumentację zdjęciową. CZEMU SŁUŻY BADANIE? Badanie ma na celu przedstawienie obrazu radiologicznego zewnątrz- i wewnątrzwątrobowych dróg żółciowych i przewodu trzustkowego. Można w ten sposób zróżnicować, czy żółtaczka jest pochodzenia wewnątrz- czy zewnątrzwątrobowego, gdzie umiejscowiona jest przeszkoda w odpływie żółci i jaka jest tego powód. Badanie to pozwala także ustalić rodzaj dalszego postępowania terapeutycznego. Ma to spore znaczenie, gdyż nie ma testu biochemicznego różnicującego wymienione typy żółtaczek i dlatego, iż nierzadko obraz ultrasonograficzny dróg żółciowych może być poprawny mimo istnienia procesu chorobowego. W razie chorób trzustki sposób ta jest pomocna w diagnostyce nowotworów i przewlekłych stanów zapalnych. Sposób ta odgrywa jednak największe znaczenie w terapii zwężeń dróg żółciowych i trzustkowych i leczeniu kamicy przewodu żółciowego wspólnego. W takich sytuacjach pacjent może uniknąć leczenia operacyjnego, gdy badanie ECPW zakończone zostanie odpowiednim endoskopowym działaniem terapeutycznym na przykład nacięciem zwieracza ujścia dróg żółciowych, wyciągnięciem szczególnym koszykiem konkrementów ("kamieni") z przewodu żółciowego wspólnego albo (przy ich sporych rozmiarach), skruszeniem konkrementów przy zastosowaniu tak zwany litotryptora i innych zabiegów. WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Żółtaczka o nieustalonej przyczynie. Bóle o nieustalonej etiologii w nadbrzuszu (szczególnie u pacjentów po usunięciu pęcherzyka żółciowego albo operacji na drogach żółciowych). Podejrzenie kamicy albo raka przewodów żółciowych. Potrzeba optymalnej weryfikacji stanu anatomicznego dróg żółciowych (na przykład przed planowanym zabiegiem). Podejrzenie przewlekłej dolegliwości trzustki. Badanie jest realizowane na zlecenie lekarza w uwarunkowaniach szpitalnych BADANIA POPRZEDZAJĄCE Zazwyczaj pacjent ma wykonane przedtem badanie ultrasonograficzne jamy brzusznej. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Tak jak przed panendoskopią górnego odcinka przewodu pokarmowego nie należy jeść i pić przynajmniej poprzez 6 godz. przed badaniem. Przed badaniem potrzebne jest założenie specjalnej kaniuli do żyły (cewnika) umożliwiającej dożylne podanie leku w czasie badania. Zobacz dodatkowo "Sposób przygotowania do znieczulenia" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Badanie wykonuje się w znieczuleniu miejscowym. Przy badaniu dzieci może zaistnieć konieczność znieczulenia ogólnego. OPIS BADANIA Start badania nie jest różna od panendoskopii górnego odcinka przewodu pokarmowego (zobacz: "Panendoskopia górnego odcinka przewodu pokarmowego") oprócz tego, iż badanie wykonuje się w gabinecie radiologicznym (Ryc.2-12). Po znalezieniu ujścia dróg żółciowych i trzustkowych, a w dalszym ciągu ich zacewnikowaniu i podaniu pacjentowi środka cieniującego, badający włącza aparat rentgenowski w celu obserwacji powstającego obrazu i wykonania dokumentacji zdjęciowej (Ryc.2-13). Zobacz dodatkowo "Opis metod znieczulenia" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Rezultat badania przekazywany jest w formie opisu z dołączonymi niekiedy zdjęciami radiologicznymi. Ryc.2-12 Położenie duodenoskopu w okresie badania ERCP Ryc.2-13 CZAS Badanie trwa zazwyczaj od kilkunastu do kilkudziesięciu min. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Utrudnienie połykania. Duszność spoczynkowa. Nasilenie choroby dolegliwości niedokrwiennej serca. Tętniak aorty. Przyjmowanie leków przeciwkrzepliwych albo symptomy skazy krwotocznej. Dolegliwości psychiczne. Uczulenie na leki. Jaskra. Brak przekonania o potrzebie wykonania badania albo obawy powiązane z wykonaniem badania. Ciąża. W okresie badania Nie należy mówić. Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Zazwyczaj zaleca się pozostanie w łóżku poprzez kilka godz. po badaniu. Zobacz dodatkowo "bez zarzutu zachowywać się po znieczuleniu?" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Rzadko występuje ostre zapalenie trzustki, zapalenie dróg żółciowych (zazwyczaj wtedy, gdy jest utrudniony wypływ kontrastu), zakażenie pseudotorbieli trzustki. Zobacz dodatkowo "Możliwe powikłania po znieczuleniu" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Jeżeli jest taka potrzeba, badanie może być okresowo powtarzane. Realizowane jest u pacjentów w każdym wieku. Nie może być realizowane u kobiet w ciąży. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesiączkowego, u których zaistniała sposobność zapłodnienia