Definicja SCYNTYGRAFIA NEREK

Co oznacza SCYNTYGRAFIA NEREK Badanie nazywane jest także: BADANIE IZOTOPOWE NEREK, RENOSCYNTYGRAFIA Do badań izotopowych nerek zalicza się: - Statyczną scyntygrafię nerek, - Renografię izotopową, - Renoscyntygrafię izotopową. TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Scyntygrafia nerek to jest obrazowa sposób badania struktury i czynności nerek (obu wspólnie albo każdej z osobna). Obraz otrzymuje się przez podanie niewielkich dawek izotopów promieniotwórczych (radioznaczników) - zazwyczaj technetu-99 albo coraz rzadziej jodu-131, które gromadzą się na krótki czas w nerkach. Przez dobór odpowiednich metod i radioznaczników (sprzężenie izotopów z wybranymi związkami chemicznymi) można ocenić ukrwienie nerek, rozmiar filtracji kłębkowej, wydzielanie cewkowe i wydalanie moczu. Wszechstronna ocena przedstawionych ponad parametrów możliwa jest dzięki wykorzystaniu specjalnego oprzyrządowania (gammakamery połączonej z komputerem). Niekiedy badania izotopowe nerek uzupełnia się również o testy farmakologiczne, które polegają na ocenie funkcji nerek po podaniu badanemu dodatkowo leków: kaptoprilu bądź furosemidu. Po zakończeniu badania uzyskuje się barwny wydruk przedstawiający nerki i ewentualne dane liczbowe i wykresy określające zachowanie poszczególnych wyznaczników. CZEMU SŁUŻY BADANIE? Statyczna scyntygrafia nerek Badanie ocenia strukturę narządu (kształt, rozmiar, położenie, ruchomość, rozmieszczenie radioznacznika w miąższu nerek). Renografia izotopowa Badanie ocenia czynność nerek (ukrwienie nerek, rozmiar filtracji kłębkowej, wydzielanie kanalikowe, wydalanie moczu). Renoscyntygrafia izotopowa Renoscyntygrafia łączy dwa wcześniejsze badania i daje dodatkowo sposobność obliczenia tak zwany radioklirensów nerkowych (rozmiar przepływu osocza albo filtracji kłębkowej) dla każdej nerki osobno. Oddzielna ocena funkcji każdej nerki jest o tyle istotna, iż badania biochemiczne (krwi i moczu) oceniają funkcje obu nerek, gdy w czasie gdy możliwe jest znaczące uszkodzenie jednej nerki przy wzmożonej czynności drugiej i z pozoru poprawnych parametrach krwi albo moczu. Test farmakologiczny z kaptoprilem, regularnie użytkowany w diagnostyce nadciśnienia tętniczego, pozwala różnicować nadciśnienie na tle miąższowego uszkodzenia nerek od nadciśnienia naczyniowo-nerkowego. Test farmakologiczny z furosemidem służy do oceny ewentualnego wodonercza i podmiedniczkowego zwężenia moczowodu. WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Nadciśnienie tętnicze. Zwężenie tętnicy nerkowej. Guzy nerki i nadnerczy. Wielotorbielowate zwyrodnienie nerek. Gruźlica nerek. Blok odpływu moczu (kamica nerkowa, martwica brodawek nerkowych, podmiedniczkowe zwężenie moczowodu). Wady wrodzone nerek. Ocena nerki przeszczepionej. Badanie jest realizowane na zlecenie lekarza SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Badanie wykonuje się pacjentom będącym na czczo. Badanie to wymaga nieruchomej pozycji pacjenta wobec głowicy gammakamery dlatego małym dzieciom należy podać środek uspokajający przepisany przedtem poprzez lekarza pediatrę. U dzieci wskazane jest podanie środka uspokajającego BADANIA POPRZEDZAJĄCE Doktor kierujący ustala zakres koniecznych badań dodatkowych w szczególności oceniających funkcje nerek. Niezbędne jest ustalenie stężenia kreatyniny w surowicy. W razie jawnej niewydolności nerek obraz scyntygraficzny można uzyskać tylko przy użyciu wykorzystania nie wszystkich znaczników izotopowych. Jeżeli wykonano badanie ultrasonograficzne jego opis bywa przydatny dla lekarza opisującego badanie scyntygraficzne. OPIS BADANIA Pacjent do badania układa się w pozycji na brzuchu. Może być rozebrany, powinien jednak odłożyć na bok metalowe elementy (monety w kieszeniach, klamry pasków) mogące przysłonić obraz. Radioznacznik podaje się dożylnie (zazwyczaj do żyły w dole łokciowym), najlepiej poprzez cewnik żylny (venflon), w ustalonym czasie przed wykonaniem właściwych pomiarów scyntygraficznych. Statyczna scyntygrafia nerek Statyczna scyntygrafia nerek zaczyna się po jednej albo po 4 godzinach po iniekcji radioznacznika, w zależności do rodzaju użytego radioznacznika izotopowego. Czas pomiaru wynosi ok. 10 min. Renografia i renoscyntygrafia izotopowa Renografię i renoscyntygrafię izotopową zaczyna się w chwili iniekcji radioznacznika. Czas rejestracji wyników wynosi ok. 30 min.. Jeżeli wykonuje się test farmakologiczny z kaptoprilem, badanie powtarza się po podaniu badanemu uprzednio doustnie 50 mg kaptopilu. W teście farmakologicznym z furosemidem badanemu podaje się dożylnie w 15 minucie wykonywania pomiarów scyntygraficznych 40-80 mg furosemidu i, bez dodatkowego dostrzykiwania radioznacznika, ponownie rejestruje się poprzez 15 min. wydalanie moczu poprzez nerki. Rezultaty badań przekazywane są w formie opisu, niekiedy z dołączonymi wydrukami i kliszami fotograficznymi (scyntygramami). CZAS Badania trwają zazwyczaj kilkadziesiąt min. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Występowanie okoliczności uniemożliwiających precyzyjne wykonanie zbiórki dobowej moczu (na przykład biegunka). Obecnie przyjmowane leki. Skłonność do krwawień (skaza krwotoczna). Ciąża. W okresie badania Wszelakie nagłe choroby (na przykład ból, duszność). Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Zaraz po badaniu należy wypłukać z organizmu resztki izotopu poprzez wypicie 0,5-1 l płynów obojętnych (woda, herbata, soki). MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Brak powikłań. Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Realizowane jest u pacjentów w każdym wieku. Nie może być realizowane u kobiet będących w ciąży. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesięcznego, u których zaistniała sposobność zapłodnienia