Definicja SCYNTYGRAFIA SERCA I NACZYŃ

Co oznacza SCYNTYGRAFIA SERCA I NACZYŃ Badanie nazywane jest także: BADANIE IZOTOPOWE SERCA I NACZYŃ, SCYNTYGRAFIA SERCA I NACZYŃ Do badań izotopowych serca i naczyń zalicza się: Scyntygrafię perfuzyjną mięśnia sercowego, Badanie pierwszego przejścia, Wentrikulografię izotopową (badanie bramkowe), Scyntygrafię ognisk zawału mięśnia sercowego, Arteriografię izotopową, Wenografię izotopową, Limfoscyntygrafię kończyn dolnych. TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Badania wykonuje się po wprowadzeniu do krwiobiegu niewielkich dawek izotopów promieniotwórczych (radioznaczników) - raczej technetu-99m połączonego z odpowiednimi nośnikami, rzadziej talu-201. Bada się przepływ znacznika poprzez serce i/albo naczynia (badanie pierwszego przejścia, arteriografia izotopowa, wenografia izotopowa, limfoscyntygrafia), gromadzenie się radioznacznika w mięśniu sercowym (scyntygrafia perfuzyjna serca), zachowanie się w jamie lewej komory serca krwi znakowanej radioznacznikiem (wentrikulografia izotopowa). Badanie wykonuje się przy użyciu urządzeń zwanych gammakamerami, sprzężonych z systemem komputerowym. CZEMU SŁUŻY BADANIE? Badania służą ocenie czynności układu krwionośnego. Stanowią cenny łącznik pomiędzy oceną kliniczną, elektrokardiograficzną i ultrasonograficzną a badaniami inwazyjnymi, w szczególności w przygotowaniu do zabiegu operacyjnego na sercu albo naczyniach. Scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego Pozwala na nieinwazyjną ocenę ukrwienia mięśnia sercowego w okresie wysiłku i w stanie spoczynku. Badanie informuje o wielkości, lokalizacji i odwracalności ognisk niedokrwiennych mięśnia lewej komory serca, raczej w przygotowaniu do zabiegu operacyjnego albo zabiegu naprawczego naczyń wieńcowych (koronaroplastyki). W nietypowych zawałach mięśnia sercowego lokalizuje strefę niedokrwienia. Badanie pierwszego przejścia Ocenia czynność (frakcję wyrzutową) lewej i prawej komory serca i rozmiar przecieku krwi pomiędzy jamami serca w ubytkach przegrody międzyprzedsionkowej, międzykomorowej i w przetrwałym przewodzie tętniczym (przewodzie Botalla). Badanie jest realizowane raczej u dzieci, kwalifikowanych do zabiegu operacyjnego (terapeutycznego). Wentrikulografia izotopowa (badanie bramkowe) Badanie to ocenia frakcję wyrzutową lewej komory (objętość krwi wyrzucanej z lewej komory serca w rezultacie jej skurczu) jako całości, a również regionalne wahania frakcji wyrzutowej zależne od stopnia upośledzenia ruchomości ściany lewej komory serca, raczej u chorych po przebytym zawale serca. Scyntygrafia ognisk zawału mięśnia sercowego Badanie to lokalizuje miejsce i rozmiar ognisk zawałowych opierając się na wychwytu w strefie martwicy radioznaczników fosforanowych. Arteriografia izotopowa Arteriografia izotopowa użytkowana jest raczej w ocenie drożności przeszczepów naczyniowych sposobem pierwszego przejścia albo znakowanych krwinek. Wenografia izotopowa Badanie to ocenia drożność żył głębokich u chorych opracowanych do operacji żylaków kończyn dolnych. Limfoscyntygrafia kończyn dolnych Badanie to użytkowane jest w ocenie spływu chłonki z kończyn dolnych. Wykrywa miejsce upośledzenia odpływu limfatycznego. WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego Dolegliwość wieńcowa, w szczególności w przygotowaniu do zabiegu pomostowania (aby-passu) albo koronaroplastyki. Nietypowe formy zawału mięśnia sercowego. Elektrokardiograficzne i/albo biochemiczne trudności diagnostyczne zawału mięśnia sercowego (następny zawał, blok odnogi, zmiany w poziomie enzymów diagnostycznych z przyczyn pozakardiologicznych, na przykład w przewlekłym zapaleniu wątroby). Badanie pierwszego przejścia Ocena przecieków krwi pomiędzy komorami/przedsionkami serca, w szczególności w kwalifikacji dzieci do zabiegów kardiochirurgicznych w ubytkach przegrody międzykomorowej i międzyprzedsionkowej albo przetrwałym przewodzie Botalla. Ocena frakcji wyrzutowej obu komór serca (objętość krwi wyrzucanej z lewej i prawej komory serca w rezultacie ich skurczu). Wentrikulografia izotopowa (badanie bramkowe) Pozawałowe zaburzenie ruchomości ściany lewej komory (akineza, hipokineza, dyskineza). Scyntygrafia ognisk zawału mięśnia sercowego Nietypowe postacie zawału mięśnia sercowego. Arteriografia izotopowa Ocena drożności przeszczepów naczyniowych w sporych tętnicach. Wenografia izotopowa Kwalifikacja do zabiegu operacyjnego żylaków kończyn dolnych. Limfoscyntygrafia kończyn dolnych Obrzęk limfatyczny kończyn dolnych. Badania są realizowane na zlecenie lekarza BADANIA POPRZEDZAJĄCE Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania przedtem innych badań. Jeśli wykonano badanie echokardiograficzne, jego opis bywa przydatny dla lekarza opisującego badanie scyntygraficzne. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Nie ma szczególnych zaleceń. Pacjenci przed badaniem perfuzji mięśnia sercowego powinni być na czczo. Powinni także zabrać ze sobą śniadanie i 1/2 litra mleka. U dzieci zobacz dodatkowo "Sposób przygotowania do znieczulenia" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Przy badaniu dzieci może zaistnieć konieczność znieczulenia ogólnego OPIS BADANIA Radioznacznik podaje się dożylnie (niezależnie od limfoscyntygrafii kończyn dolnych), najlepiej poprzez cewnik żylny (wenflon), w ustalonym czasie przed wykonaniem właściwych pomiarów scyntygraficznych. Pacjent może być rozebrany do badania, powinien z kolei usunąć większe metalowe elementy (monety w kieszeniach, metalowe broszki, klamry pasków), mogące przysłaniać obraz. Scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego Pierwszego dnia wykonuje się próbę wysiłkową na cykloergometrze (rowerze) albo bieżni i w okresie największego wysiłku podaje się dożylnie izotop (technet-99m-MIBI). Drugiego dnia wykonuje się badanie w spoczynku, w pozycji leżącej. Wykonuje się rejestrację projekcji przedniej, lewoskośnej i bocznej. W ośrodkach medycznych dysponujących gammakamerą rotującą (SPECT) głowica aparatu wykonuje obrót wokół ciała pacjenta. W tym przypadku pacjent w okresie badania leży nieruchomo, a rejestrację różnych projekcji uzyskuje się poruszając głowicą aparatu. Czas pomiaru trwa 20-40 min., w zależności od typu aparatu. Badanie pierwszego przejścia W okresie badania pacjent leży. Rejestrację wykonuje się w projekcji lewoskośnej, radioznacznik podaje się pod aparatem bezpośrednio przed wykonaniem pomiarów scyntygraficznych. Czas pomiarów wynosi ok. 2 min. Scyntygrafia ognisk zawału mięśnia sercowego W okresie badania pacjent leży. Rejestrację wykonuje się w projekcji przedniej, lewoskośnej i bocznej. Pacjent leży nieruchomo także w okresie rejestracji wyników. Radioznacznik podaje się 1 godzinę przed wykonaniem pomiarów scyntygraficznych. Czas pomiarów wynosi ok. 10 min. Wentrikulografia izotopowa (badanie bramkowe) W okresie badania pacjent leży. Rejestrację wykonuje się w projekcji przedniej. Radioznacznik podaje się pod aparatem bezpośrednio przed wykonaniem pomiarów scyntygraficznych. Czas pomiarów wynosi ok. 2 min. Arteriografia izotopowa W okresie badania pacjent leży. Rejestrację wykonuje się w projekcji przedniej bezpośrednio po podaniu izotopu (wariant pierwszego przejścia) albo ok. 1 godziny po podaniu izotopu (wariant znakowanych krwinek). Rejestracja wyników trwa około 1 min. Wenografia izotopowa W okresie badania pacjent stoi. Bezpośrednio przed wykonaniem pomiarów scyntygraficznych do żyły stopy pacjenta podaje się izotop. Rejestrację wykonuje się w projekcji przedniej. Wenografię rejestruje się dwa razy po ok. 20 min. Limfoscyntygrafia kończyn dolnych Badanie wykonuje się po podskórnym podaniu radioznacznika (monokoloidu znakowanego technetem-99m). Iniekcji dokonuje się w grzbiet stopy. Po iniekcji pacjent udaje się na dwugodzinny spacer celem umożliwienia właściwego spływu znacznika, po czym rejestruje się (po 1 i 2 godzinach) zdjęcia w projekcji przedniej. Limfoscyntygrafię rejestruje się dwa razy po ok. 20 min. U dzieci zobacz dodatkowo "Opis metod znieczulenia" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Rezultaty badań są przekazywane w formie opisu, niekiedy z dołączonymi wydrukami, kliszami fotograficznymi (scyntygramami). Scyntygrafia perfuzyjna mięśnia sercowego trwa 2 dni. Badanie pierwszego przejścia trwa ok. 5 min.. Scyntygrafia ognisk zawału mięśnia sercowego trwa ok. 90 min.. Wentrikulografia izotopowa trwa ok. 30 min.. Arteriografia izotopowa trwa ok. 5 min. albo 60 min.. Wenografia izotopowa trwa ok. 60 min.. Limfoscyntygrafia kończyn dolnych trwa ok. 3 godz. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem - Obecnie przyjmowane leki. - Skłonność do krwawień (skaza krwotoczna). - Ciąża. W okresie badania - Wszelakie nagłe choroby (na przykład ból, duszność), w szczególności w okresie próby wysiłkowej poprzedzającej wysiłkowe badanie przepływu krwi (perfuzji) w mięśniu sercowym. Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma szczególnych zaleceń. Zaraz po badaniu należy wypłukać z organizmu resztki izotopu przez wypicie 0,5-1 litra płynów obojętnych. U dzieci zobacz dodatkowo "bez zarzutu zachowywać się po znieczuleniu?" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Brak powikłań. U dzieci zobacz dodatkowo "Możliwe powikłania po znieczuleniu" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Badanie może być powtarzane wielokrotnie. Realizowane jest u chorych w każdym wieku. Nie może być realizowane u kobiet w ciąży i w momencie laktacji. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesięcznego, u których zaistniała sposobność zapłodnienia