komputerowa tomografia co to znaczy
Leczenie TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA definicja. Czym jest TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA.

Czy przydatne?

Definicja TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA

Co oznacza TOMOGRAFIA KOMPUTEROWA Badanie nazywane jest także: TK TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Badanie dzięki tomografu komputerowego jest jednym z rodzajów badań radiologicznych wykorzystujących promieniowanie rentgenowskie. Pacjent umieszczony na szczególnym ruchomym stole jest przesuwany do wnętrza aparatu (do tak zwany gantry). We wnętrzu gantry na specjalnej ramie, dookoła ciała pacjenta porusza się lampa wytwarzająca promieniowanie rentgenowskie. Promieniowanie to, przechodząc poprzez poszczególne tkanki ciała pacjenta, ulega osłabieniu. Stopień osłabienia promieniowania zależy od rodzaju tkanki, na przykład przechodząc poprzez kości - fala rentgenowska ulega silnemu osłabieniu, z kolei przechodząc poprzez powietrze - osłabienie tj. min.. Dlatego zjawisku można dobrze zróżnicować pomiędzy sobą poszczególne tkanki w ciele pacjenta. Dodatkowo, dlatego, iż lampa rentgenowska poruszając się dookoła ciała człowieka w gantrze skutkuje naświetlanie pacjenta precyzyjnie z każdego punktu wokół jego długiej osi, uzyskuje się sposobność otrzymania na monitorze obrazu wybranej warstwy ciała pacjenta. Dawka promieniowania rentgenowskiego jest w miarę spora (na przykład przy badaniu jamy brzusznej porównywalna z badaniem radiologicznym przewodu pokarmowego). Powstające obrazy z każdego obrotu lampy wokół ciała pacjenta (360o) są w dalszym ciągu sumowane poprzez komputer i prezentowane na monitorze jako obraz struktur anatomicznych z poszczególnej warstwy poprzecznej ciała osoby badanej. Dodatkowo istnieje sposobność tak zwany wtórnej obróbki obrazu, polegającej między innymi na ustawieniu i obliczaniu odpowiedniego stopnia szarości obrazu, pomiarów odległości, pola powierzchni, i tym podobne Możliwa jest również tak zwany rekonstrukcja obrazu w innej niż poprzeczna płaszczyźnie (na przykład płaszczyźnie czołowej) albo nawet w obrazach trójwymiarowych. Wszystkie te możliwości wtórnej obróbki obrazu dokonywane są poprzez komputer. Czasami, w celu dokładniejszej oceny danego obszaru, pacjentowi podaje się dożylnie odpowiedni środek cieniujący. Zazwyczaj stosuje się środek cieniujący, który bardzo osłabia promieniowanie rentgenowskie (tak zwany środek cieniujący pozytywny). Podanie badanemu takiego środka skutkuje, iż fale rentgenowska jest prawie kompletnie pochłonięta w takich tkankach (na przykład naczynia żylne), gdzie znajduje się środek cieniujący. Zdarzenie to obserwowane jest na ekranie komputera jako jasne pole, odpowiadające w tym przypadku naczyniom żylnym wypełnionym środkiem kontrastowym. Środki kontrastowe stosowane do badania TK można podzielić na: środki podawane dożylnie, doustnie i doodbytniczo. CZEMU SŁUŻY BADANIE? Badanie to umożliwia ocenę struktur anatomicznych i ewentualnych ich nieprawidłowości w ciele całego człowieka w płaszczyźnie poprzecznej i, przez odpowiednie rekonstrukcje, również w innych płaszczyznach. Kluczową zaletą badania w relacji do innych badań radiologii konwencjonalnej jest sposobność odróżnienia od siebie poszczególnych frakcji tkanek miękkich ustroju. Dodatkowo metoda tomografii komputerowej daje sposobność wykorzystania jej w tak zwany badaniach interwencyjnych. Do takich badań zalicza się biopsję pod kontrolą TK (nakłucie i pobranie drobnej części określonej tkanki dla badania histopatologicznego), nakłucie i drenaż ropnia, i tym podobne WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Wskazania do wykonania badania TK w trybie natychmiastowym Podejrzenie krwawienia doczaszkowego. Podejrzenie kliniczne ropnia mózgu. Uraz głowy i kanału kręgowego. Pozostałe wskazania Ze strony centralnego układu nerwowego Podejrzenie nowotworu pierwotnego i wtórnego mózgowia. Dolegliwości przysadki mózgowej i oczodołu nie dające się wyjaśnić innymi badaniami. Wady wrodzone ośrodkowego układu nerwowego. Zmiany naczyniopochodne w mózgowiu (krwiak, zawał). Ocena anatomiczna struktur kanału kręgowego. Zmiany zwyrodnieniowe kręgosłupa i przepukliny jąder miażdżystych. Urazy rdzenia kręgowego. Dolegliwości kości czaszki, zatok, jam nosa, gardła i krtani. Zaburzenia neurologiczne o niewyjaśnionej etiologii. Inne. Ze strony klatki piersiowej, śródpiersia Dolegliwości płuc: ropień, fibroza, sarkoidoza, histiocytoza X, azbestoza, zator tętnicy płucnej, urazy płuc, zawał płuc. Zmiany w opłucnej i ścianie klatki piersiowej: nowotwory, zapalenia, uraz, przerzuty nowotworowe. Dolegliwości serca, osierdzia i sporych naczyń: kardiomiopatia, wady serca, guzy serca, płyn w osierdziu, zapalenie osierdzia, tętniaki aorty. Nowotwory płuc i drzewa oskrzelowego. Inne. Ze strony jamy brzusznej Nowotwory delikatne i złośliwe wątroby, trzustki, pęcherzyka żółciowego, nerek, śledziony i przestrzeni zaotrzewnowej. Zapalenie trzustki i wątroby. Guzy i zapalenia żołądka, jelit i przełyku. Urazy i zapalenie śledziony. Zapalenia nerek, guzy, urazy, wodonercze, zwężenie tętnic nerkowych, wady nerek. Patologia nadnerczy. Inne. Ze strony miednicy małej Nowotwory narządów rodnych kobiety i gruczołu krokowego u mężczyzny. Guzy pęcherza moczowego. Inne. Badanie jest realizowane na zlecenie lekarza SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Do badania należy zgłosić się na czczo (przynajmniej 6 godz. przedtem nie należy przyjmować pokarmów stałych). W razie badania jamy brzusznej istotne jest przygotowanie pacjenta przez odpowiednie wypełnienie przewodu pokarmowego szczególnym środkiem kontrastowym. W tym celu przed rozpoczęciem badania pacjent musi wypić wodny roztwór środka kontrastowego. By wyeliminować stworzenie zaburzeń obrazu spowodowanych ruchami jelit,, w nie wszystkich sytuacjach wskazane jest poprzednie wykorzystanie środków hamujących perystaltykę jelit (na przykład Buscopan,, Glukagon). Unika się wykonywania badania u osób z klaustrofobią. Małym dzieciom przed badaniem podaje się środki uspokajające. U dzieci zobacz dodatkowo "Sposób przygotowania do znieczulenia" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Przy badaniu dzieci może zaistnieć konieczność znieczulenia ogólnego BADANIA POPRZEDZAJĄCE W nie wszystkich sytuacjach wykonuje się inne badania obrazowe (na przykład zdjęcia rentgenowskie albo badanie ultrasonograficzne). Rezultaty wszystkich poprzedzających badań dodatkowych powinny być dostarczone przed wykonaniem badania tomografii komputerowej. OPIS BADANIA Pacjent może się rozbierać do badania, układany jest na ruchomym stole (zazwyczaj na plecach), na którym wjeżdża do środka aparatu (tak zwany gantry) (Ryc.17-7). W okresie badania pacjent leży nieruchomo, jest instruowany o sposobie zachowania w trakcie samego badania, w celu uzyskania lepszej jakości zdjęć. W tym między innymi celu przewarzająca część aparatów TK zaopatrzona jest w tak zwany intercom, a więc prosty sposób komunikacji głosowej między pacjentem a lekarzem czy technikami. Aparat zaopatrzony jest również w szczególne diody zapalające się w trakcie wysyłania promieniowania rentgenowskiego, po to, by w momencie palenia się lampki pacjent nie oddychał. Służy to również poprawie jakości otrzymywanego obrazu. U dzieci zobacz dodatkowo "Opis metod znieczulenia" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Rezultat badania przekazywany jest w formie opisu niekiedy z dołączonymi zdjęciami na papierze albo kliszy fotograficznej. Ryc.17-7 Badanie przy zastosowaniu tomografii komputerowej CZAS Badanie trwa zazwyczaj od kilkunastu do kilkudziesięciu min.. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przed badaniem Rozpoznana przedtem alergia albo wystąpienie w przeszłości żadnych reakcji uczuleniowych na leki albo środki kontrastowe. Rezultaty wszystkich poprzedzających badań. Skłonność do krwawień (skaza krwotoczna) w razie stosowania dożylnych środków kontrastowych. Ciąża. W okresie badania W trakcie badania pacjent, pomimo zamknięcia w hermetycznym pomieszczeniu, ma ciągłą sposobność kontaktu z badającymi. W okresie badanie pacjent powinien natychmiast zgłaszać: Wszelakie nagłe choroby (na przykład uczucie klaustrofobii). ?adne symptomy po podaniu dożylnego środka cieniującego (duszność, zawroty głowy, nudności). Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma szczególnych zaleceń. U dzieci zobacz dodatkowo "bez zarzutu zachowywać się po znieczuleniu?" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Czasami mogą pojawić się powikłania po podaniu środka kontrastowego. Symptomy takie jak: zaczerwienienie, obrzęk skóry, wysypka, nudności, wymioty, zawroty głowy, nagłe osłabienie powinny być niezwłocznie zgłoszone lekarzowi. U dzieci zobacz dodatkowo "Możliwe powikłania po znieczuleniu" w "sposoby anestezjologiczne w badaniach diagnostycznych" w rozdziale "sposoby znieczulania". Z uwagi na pochłonięcie względnie dużej dawki promieniowania rentgenowskiego, badanie nie powinno być dowolną liczba razy powtarzane. Realizowane jest u chorych w każdym wieku. Nie może być realizowane u kobiet będących w ciąży. Należy unikać wykonywania badania u kobiet w II połowie cyklu miesięcznego, u których zaistniała sposobność zapłodnienia