Definicja Migrena
Co to jest Migrena:
Dolegliwość Migrena OPIS: napadowy, zazwyczaj jednostronny mocny ból głowy trwający 2-72 h, któremu regularnie towarzyszą zaburzenia żołądkowo-jelitowe, symptomy wzrokowe albo inne zaburzenia ze strony układu nerwowego; w okresach między napadami migreny nie występują jakiekolwiek symptomy chorobowe; częstotliwość napadów różni się; od jednego tygodniowo do jednego w roku albo nawet rzadziej; wg międzynarodowej klasyfikacji bólów głowy rozróżnia się 7 podtypów migreny, w zależności od zespołu stwierdzanych objawów bez aury - migrena zwyczajna, stanowi ok. 80% przypadków, z aurą - migrena klasyczna (prawie 20% przypadków); przed wystąpieniem bólu głowy pojawiają się typowe u określonego pacjenta symptomy prodromalne; symptomy aury są zróżnicowane: mogą to być konkretne symptomy neurologiczne, takie jak mroczek centralny albo nieswoiste zmiany nastroju; do rzadkich postaci należy "migrena potowiczoporaźna" - z aurą w formie przemijającego niedowładu połowiczego i/albo parestezji, a również migrena podstawna - z aurą mieszanych objawów wskazujących na niedokrwienie pnia mózgu, okoporaźna (rzadka postać) - niedowład nerwu okoruchowego jednostronny z towarzyszącym bólem głowy, siatkówkowa (rzadka postać) - w czasie bólu głowy występują symptomy niedokrwienia siatkówki, migrena cykliczna wieku dziecięcego - ekwiwalenty migreny u dzieci; nawracające epizody takich objawów, jak wymioty, bóle brzucha, zawroty głowy, którym towarzyszą bóle głowy o niewielkim nasileniu, powikłania migreny (bardzo rzadkie) - stan migrenowy w sytuacjach, gdy napad nie ustępuje samoistnie; opisywano także przypadki wystąpienia zawału mózgu w trakcie napadu migreny, inne symptomy powiązane z napadem migrenowym należą do rzadkości. Uwarunkowania genetyczne:powyżej 70% pacjentów wykazuje obciążenie rodzinne; wpływ czynników genetycznych jest oczywisty, lecz system niejasny; istnieje hipoteza, iż odpowiedzialny za migrenę jest gen recesywny o penetracji ok. 70% albo gen dominujący o większej penetracji u kobiet. Częstość występowania: liczba nowych przypadków niemożliwa do ustalenia z racji na trudności diagnostyczne i brak informacji; ok. 75% pacjentów w ogóle nie zasięga rady lekarza, napady migreny występują przeciętnie u 3-20% populacji (wg różnych danych), chorobowość trudna do ustalenia z tych samych powodów co rejestracja nowych przypadków; wg przybliżonej oceny długości życia chorobowość (liczba przypadków, gdzie w danej populacji wystąpił przynajmniej jeden pośrodku życia napad migreny) wynosi ok. 10%; 6% mężczyzn (w wieku 12-80 lat) i 18% kobiet (w wieku 12-80 lal). Płeć:występuje częściej u kobiet Wiek:młodzi dorośli < 50 roku życia; start w wieku od kilkunastu do 30 lat. Symptomy: aura zwiastująca ból głowy pojawia się zazwyczaj kilkanaście do kilkudziesięciu min. przed napadem migreny klasycznej. zaburzenia wzrokowe (błyski świetlne, ubytki w polu widzenia, mroczki, iluzje, zygzaki świetlne, omamy), symptomy ze strony ośrodkowego układu nerwowego (parestezje, afazja, niedowład połowiczy mięśni twarzy i/albo kończyn, symptomy oczne i inne), zaburzenia ze strony narządów zmysłów: widzenia (światłowstręt), smaku, węchu, słuchu, symptomy psychiczne (euforia, niepokój, znużenie, zmiany nastroju), ból głowy: jednostronny^ 30% obustronny), bardzo mocny, pulsujący, nasilający się przy ruchach, nudności (87%), wymioty (56%), biegunka (16%), światłowstręt (82%), tkliwość czepca (65%), uczucie pustki w głowie (72%), zawroty głowy (33%), omdlenia (10%), parestezje wokół ust, inne (bladość powłok, gorączka, zaczerwienienie twarzy, wielomocz). Powody: nadal niejasna; bierze się pod uwagę: zaburzenia metabolizmu serotoniny, zaburzenia regionalnego przepływu mózgowego, rozszerzenie tętnic zewnątrzczaszkowych; poszczególne napady mogą być prowokowane poprzez: nie wszystkie pokarmy (czekoladę, sery, wędzone mięso) albo alkohol (czerwone wino), zbyt długie przerwy pomiędzy posiłkami, stadia cyklu miesiączkowego, doustne środki antykoncepcyjne, zmęczenie albo zbyt długi sen, zbyt mocne albo migoczące oświetlenie, stres albo odprężenie po stresie ("migrena weekendowa"). TRYB LECZENIA: ambulatoryjny niezależnie od przypadków stanu migrenowego. AKTYWNOŚĆ ŻYCIOWA: w okresie napadu odpoczynek w zaciemnionym pomieszczeniu. DIETA: unikanie pokarmów, które mogą prowokować napad migreny. Impulsy RYZYKA: przypadki migreny w rodzinie, płeć kobieca, młody wiek, stwierdzone w wywiadzie nawracające bóle brzucha, wymioty, dolegliwość lokomocyjna w dzieciństwie, nie ma z kolei związku z poziomem intelektualnym, uwarunkowaniami socjalnymi i profilem osobowości. LECZENIE OGÓLNE: ucisk tętnicy skroniowej po stronie bólu, zimny okład na okolicę skroni, oka i potylicy po stronie bólu, leżenie nieruchomo; poduszka o przekroju trójkątnym podpierająca głowę i szyję, zminimalizowanie natężenia świata, hałasów i zapachów w otoczeniu chorego (w szczególności zapachów kuchennych i dymu papierosowego), uwaga: przewarzająca część pacjentów nie zgłasza się do lekarza i radzi sobie z napadem metodami domowymi. PRZEBIEG Dolegliwości I ROKOWANIE: z wiekiem - złagodzenie charakteru i ciężkości napadów i pomniejszenie się ich częstości, przewarzająca część napadów kończy się przed upływem 72 h. preparaty ergotaminowe dihydroergotamina - DHE - (Ditamin): 1 mg/1 ml; 1 mg domięśniowo albo dożylnie, a w dalszym ciągu 1 mg co godzina do 3 mg i.m. albo 2 mg iv:, max. dawka pośrodku tygodnia wynosi 6 g; zaleca się jednoczesne podanie leku przeciwwymiotnego, na przykład 10 mg prochlorperazyny i.m. albo 5 mg i.v. przed podaniem DHE, O ergotamina: w czopkach 2 mg: rozpoczyna się od potowy, powiększa się do 2 czopków w czasie napadu; max. dawka dzienna ergotaminy wynosi 6 mg i nie więcej niż 10 mg pośrodku tygodnia; wszystkie czopki zawierają 100 mg kofeiny; ergotamina 1 mg z kofeiną 100 mg (Coffecorn forte); dwie tabletki p.o. najpierw napadu, następna tabletka po 30 min do maksymalnie 6 dz., 10 w tygodniu, ergotamina 0,6 mg z alkaloidami pokrzyku 0,2 mg i kwasem fenyloetylobarbiturowym 40 mg (Bellergot retard); jedna tabletka najpierw napadu; max. dawka tygodniowa 16 tabletek, leki przeciwbólowe: kwas acetylosalicylowy: 650-1000 mg p.o, co 4 h, paracetamol: 650 mg p.o. co 4 h, ibuprofen: 800 mg p.o., a w dalszym ciągu 400 mg po 30-60 min, naproksen: 500 mg albo sól sodowa naproksenu 550 (Anapran), 1 tabletka p.o;, max. dawka dzienna 1375 mg, metamizol (Pyralgin): 500 mg p.o., 1000-3000 mg i.m. albo bardzo bez pośpiechu i.v;, leki złożone: paracetamol (Analget-K): 250 mg, propyfenazon 200 mg, kofeina 50 mg, fosforan kodeiny 10 mg, paracetamol (Antidol): 300 mg, fosforan kodeiny 20 mg, paracetamol (Cefalgin, Saridon): 250 mg, propyfenazon 150 mg, kodeina 50 mg, paracetamol (Dolores): 350 mg, kwas acetylosalicylowy 150 mg, kofeina 50 mg; sumatryptan (Imigran): 6 mg podskórnie w autostrzykawce albo 100 mg w tabletce p.o. Przeciwwskazania: preparatów ergotaminowych nie należy użytkować w ciąży, w schorzeniach naczyń obwodowych, chorobie niedokrwiennej mięśnia serca i schorzeniach przebiegających z symptomami skurczu naczyń (na przykład w migrenie potowiczoporaźnej), u pacjentów z chorobą wrzodową należy unikać stosowania preparatów kwasu acetylosalicylowego i niesteroidowych leków przeciwzapalnych, leki złożone zawierające barbiturany i kodeinę mogą wywoływać uzależnienie. Środki ostrożności: sposób leczenia powinien być w każdym przypadku zindywidualizowany, preparaty ergotaminowe należy podać we wczesnej fazie napadu migreny pamiętając, iż u nie wszystkich pacjentów mogą one prowokować wymioty, przy stosowaniu leków przeciwbólowych należy zwrócić uwagę na ewentualne zaburzenia dyspeptyczne, należy pamiętać o możliwości uzależnienia w razie nie wszystkich leków (barbiturany, kodeina), leki złożone, zawierające składowe zwężające naczynia (preparaty ergotaminowe, Midrin) mogą zwiększać ciśnienie tętnicze. Interakcje użytkowanych leków: Inne leki uspokajające, przeciwbólowe, alkohol, leki zwężające naczynia. ZAPOBIEGANIE: unikanie czynników prowokujących napad migreny, leczenie profilaktyczne: w przypadku gdy częstotliwość albo ciężkość napadów znacząco utrudniają pacjentowi życie codzienne, warto wprowadzić stałe leczenie zapobiegawcze; niezbędna jest przy tym systematyczna obserwacja pacjenta pod kątem skuteczności leczenia i ewentualnych objawów ubocznych; Administracja Żywności i Leków poleca w profilaktyce migreny jedynie propranolol. propranolol: 80-320 mg/dz., atenolol: 50-100 mg/dz., nadolol: 40-80 mg/dz., metoprolol (Metocard): 100-450 mg/dz., amitryptylina: 50-150 mg/dz., metysergid (Deseni): 5-8 mg/dz., cyproheptadyna: 4-16 mg/dz., werapamil (Isoptin): 80-120 mg 3 x dz. POWIKŁANIA: do rzadkości należy stan migrenowy, jest to napad trwający ponad 72 h, kierujący do odwodnienia, jałowego zapalenia opon mózgowo-rdzeniowych, wyczerpania, rzadko - incydenty ogniskowego niedokrwienia mózgu, jatrogenne efekty leczenia, między innymi uzależnienie od leków; należy także uwzględnić możliwe symptomy uboczne stosowanego leczenia