Definicja DOCHODZENIE SPORNEGO OJCOSTWA

Co oznacza DOCHODZENIE SPORNEGO OJCOSTWA TEORETYCZNE I TECHNICZNE PODSTAWY BADANIA Badanie bazuje na określeniu i porównaniu genetycznie uwarunkowanych cech (markerów) grupowych matki, dziecka i domniemanego ojca. Ustalenie "marker grupowy" znaczy, iż jego obecność można wykazać u pewnej liczby osób w badanej populacji. Cechy grupowe człowieka nie zmieniają się pośrodku jego życia, znany jest sposób ich dziedziczenia. Badanie porównawcza tych genetycznie uwarunkowanych markerów pozwala ustalać zależności dziedziczne pomiędzy badanymi osobami. Badanie może dotyczyć: Analizy klasycznych cech grupowych, czyli takich właściwości organizmów, które powstają pod wpływem genów i są przekazywane dziecku poprzez biologicznych rodziców. Do dziedzicznie uwarunkowanych cech grupowych należą antygeny grupowe układu ABO występujące w krwinkach czerwonych (erytrocytach). Badanie tych cech wykazanych u dziecka, jego matki i domniemanego ojca i uwzględnienie zasad ich dziedziczenia, pozwalają na przyjęcie ogólnej reguły, odpowiednio z którą u dziecka nie może się pojawić właściwość nieobecna u matki i u domniemanego ojca. Jeżeli na przykład matka i pozwany posiadają grupę krwi A, dziecko nie może mieć ekipy B; natomiast odwrotnie, jeśli matka i domniemany tata posiadają grupę A albo B, dziecko może mieć grupę 0. Pozwany mężczyzna o ekipie AB nie może być ojcem dziecka ekipy 0.badanie klasycznych cech grupowych obejmuje także inne znane antygeny erytrocytarne: MNSs, Rh, Kell, Jk (a,b), Fy (a,b), a również specyficzne białka surowicy krwi: związany z immunoglobulinami układ GM i haptoglobiny (HP). W dochodzeniu ojcostwa analizie poddaje się także izoenzymy zawarte w krwinkach czerwonych - należą tu układy: ACP (kwaśna fosfataza krwinkowa), PGM (fosfoglukomutaza), ESD (esteraza D), GLO (glioksolaza), GPT (aminotransferaza alaninowa), PGP (fosfataza fosfoglikolanowa). Do badań w dochodzeniu spornego ojcostwa włączono również antygeny układu zgodności tkankowej HLA (z z angielskiego: human leucocytes antigens) w locus: A,B,C. Wysoka wartość dowodowa badań klasycznych cech grupowych jest skutkiem włączenia do analizy równocześnie dużej ilości układów, z których badanie każdego daje oddzielną wartość dowodową, sumującą się - odpowiednio z regułami statystycznymi - do łącznej wartości. Analizy polimorfizmu (wielopostaciowości) DNA. Fundamentem analizy genetycznej opierającej się na badaniu DNA jest fakt, iż każdy człowiek we wszystkich komórkach ciała zawierających jądro komórkowe posiada swoją, odmienną od innych informację genetyczną (inny wzór DNA). Jedynie bliźnięta monozygotyczne (jednojajowe) posiadają jednakowe DNA. Wzór DNA we wszystkich komórkach ciała człowieka jest jednakowy, dziedziczony po połowie od matki i od ojca. Badania hemogenetyczne wykazują odmienności w DNA zgodne danej osobie i pozwalają na dokonanie analizy porównawczej z innymi osobami. W dochodzeniu ojcostwa ocenia się, czy w DNA izolowanym z jąder komórkowych krwi dziecka, matki i domniemanego ojca, występują te same fragmenty DNA. Z reguły stosuje dwie sposoby: RFLP (z z angielskiego: restriction fragment length polymorphism), a więc analizę polimorfizmu długości tak zwany fragmentów restrykcyjnych DNA albo metodę PCR (z z angielskiego: polymerase chain reaction) - reakcję łańcuchową polimerazy fragmentów DNA. Ta druga sposób pozwala na zwielokrotnienie dowolnego fragmentu DNA w milionowych ilościach jego kopii, poprzez co teoretycznie wystarcza jedna komórka, której DNA można powielić w reakcji PCR, by uzyskać rezultat badania. W opiniowaniu o spornym ojcostwie przyjmuje się wyjściowo założenie "mater semper certa est" ("matka jest pewna"), a więc iż znana jest biologiczna matka dziecka. Zasada ta ma charakter wyłącznie prawny, nie wynika z genetyki. CZEMU SŁUŻY BADANIE? Wykorzystanie badań klasycznych cech grupowych w razie spornego ojcostwa pozwala na pewne (100%) wykluczenie ojcostwa mężczyzny niesłusznie pozwanego. Badanie klasycznych cech grupowych nie pozwala jednak na potwierdzenie ojcostwa. Włączenie do badań analizy polimorfizmu DNA pozwala na pełną indywidualizację człowieka. Każdy człowiek posiada gdyż własny, odmienny od innych wzór DNA. W oparciu o analizę DNA przez porównanie wzoru DNA pozwanego, dziecka i matki, można ojcostwo mężczyzny w sposób pewny wykluczyć, lecz również praktycznie można je potwierdzić (z bardzo wysokim prawdopodobieństwem równym 99,9999...%). WSKAZANIA DO WYKONANIA BADANIA Dochodzenie spornego ojcostwa. Badanie pokrewieństwa. Badanie jest realizowane na polecenie wymiaru sprawiedliwości albo organów ścigania, a również na swoją prośbę BADANIA POPRZEDZAJĄCE Nie ma bezwzględnej konieczności wykonywania przedtem innych badań. SPOSÓB PRZYGOTOWANIA DO BADANIA Nie ma szczególnych zaleceń. Żadna z poddanych badaniom osób nie może mieć przetaczanej krwi pośrodku ostatnich 3 miesięcy. Dziecko winno mieć ukończone 6 miesięcy życia. OPIS BADANIA Badanemu w zależności od rodzaju analizy pobiera się ok. 5-10 ml krwi żylnej. Zobacz Opis badania "Badanie krwi". Badaniom DNA może być poddana nie tylko krew, ale także inne tkanki człowieka zawierające jądra komórkowe na przykład mięśnie, włosy. Wiadomości, KTÓRE NALEŻY ZGŁOSIĆ WYKONUJĄCEMU BADANIE Przetaczanie krwi pośrodku ostatnich 3 miesięcy u którejkolwiek z osób poddanych badaniu. Wiek dziecka. Skłonność do krwawień (skaza krwotoczna). Bez zarzutu ZACHOWYWAĆ SIĘ PO BADANIU? Nie ma szczególnych zaleceń. MOŻLIWE POWIKŁANIA PO BADANIU Niewielkie krwawienie albo krwiak w miejscu wkłucia igły. Badanie może być powtarzane wielokrotnie i realizowane jest u pacjentów w każdym wieku